Φασκόμηλο και γνωστικές λειτουργίες - Είναι το βότανο της νοημοσύνης;

Ο εγκέφαλος είναι πολύ ενεργητικός, μεταβολικά ενεργός ακόμα και άπληστος, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Αποτελεί το 2%  περίπου του μέσου σωματικού βάρους ενός ενήλικα αλλά καίει σταθερά περίπου το 20% της ενέργειας μας. Αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ ευαίσθητος σε μικρές αλλαγές που αφορούν την ενέργεια που λαμβάνει, με τέτοιο τρόπο ώστε παράγοντες οι οποίοι βελτιώνουν τη ροή του αίματος, τη γλυκόζη στον εγκέφαλο ή μειώνουν τις φλεγμονές, μπορούν να βελτιώσουν τη γνωστική λειτουργία. 

Το φασκόμηλο ανήκει στην οικογένεια των φυτών Salvia και το όνομα προέρχεται από τη λατινική λέξη salvere που σημαίνει «θεραπεύω». Είναι ένα πολυετές φυτό που έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και αιώνες ως φαρμακευτικό αλλά και στη μαγειρική.  Τα τελευταία χρόνια επιστημονικές έρευνες έφεραν στο φως τα ευεργετικά αποτελέσματα της χρήσης του σε διάφορους τομείς της ανθρώπινης υγείας μεταξύ των οποίων είναι και η συμπεριφορική λειτουργία και η αντιμετώπιση της παρακμής της μνήμης.

Λόγω της υψηλής αντιοξειδωτικής ικανότητας του, το φασκόμηλο μπορεί να βοηθήσει στην προστασία των κυττάρων του οργανισμού από βλάβες που προκαλούνται από τις ελεύθερες ρίζες, αποτρέποντας τον κυτταρικό θάνατο και χρόνιες ασθένειες. Μελέτες δείχνουν ότι βελτιώνει επίσης τη λειτουργία της μνήμης και του εγκεφάλου, μεταβάλλοντας τις γνωστικές ικανότητες του ατόμου. Παρουσιάζει δυνατότητες χρησιμοποίησης στη θεραπεία νευρολογικών διαταραχών όπως η νόσος του Alzheimer, επιβεβαιώνοντας τις φιλοσοφίες της κινεζικής ιατρικής και της Αγιουρβέδα. Σε μια μελέτη σε ασθενείς με ήπια έως μέτρια νόσο Alzheimer, οι δύο ομάδες των συμμετεχόντων έλαβαν είτε εκχύλισμα φασκόμηλου ή placebo για 4 μήνες.
Εκείνοι στους οποίους χορηγήθηκε το εκχύλισμα του φασκόμηλου έδειξαν βελτίωση στη γνωστική λειτουργία, καθώς και μείωση της σύγχυσης και της διέγερσης σε σύγκριση με την ομάδα του εικονικού φαρμάκου.

Άλλες επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι το φασκόμηλο μπορεί να βελτιώσει σε μεγάλο βαθμό τη μνήμη σε νέους, υγιείς ενήλικες. Η ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο, διπλή-τυφλή μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Pharmacology, Biochemistry, and Behavior διερεύνησε τις επιδράσεις διαφόρων ποσοτήτων φασκόμηλου στη μνήμη και την ανάκληση σε νεότερους ενήλικες. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι: "Τα αποτελέσματα αυτά αντιπροσωπεύουν την πρώτη συστηματική απόδειξη ότι η Salvia είναι ικανή για έντονη διαμόρφωση της γνωστικής λειτουργίας σε υγιείς νέους ενήλικες".

Οι επιστήμονες εξηγούν ότι οι θετικές επιδράσεις του φασκόμηλου στον εγκέφαλο πρέπει πιθανώς να οφείλονται στον συνδυασμό κάποιων χημικών ουσιών που αναστέλλουν επίσης ένα ένζυμο που ονομάζεται ακετυλοχολινεστεράση (AChE), το οποίο διαταράσσει τη λειτουργία των νευροδιαβιβαστών σε ασθενείς με νόσο Alzheimer.

Περαιτέρω μελέτες αναμένεται να καθορίσουν το πώς φασκόμηλο θα μπορούσε να συμβάλει στην ανάπτυξη των φαρμάκων κατά του Alzheimer, τα οποία προκαλούν πολλές ανεπιθύμητες παρενέργειες.