Κατανοώντας την αλκαλική διατροφή και τα πλεονεκτήματά της

Μεγάλο μέρος της συζήτησης γύρω από τη δημοφιλή αλκαλική διατροφή επικεντρώνεται στις σημαντικές αλλαγές στη διατροφή του ανθρώπου τα τελευταία 10.000 χρόνια. Μέχρι ένα πρόσφατο σημείο της εξελικτικής τους πορείας, οι άνθρωποι κατανάλωναν κυρίως φρούτα, λαχανικά και μικρές ποσότητες άπαχης πρωτεΐνης. Με τη δημιουργία των βιομηχανιών τροφίμων, ξεκινήσαμε να τρώμε πιο επεξεργασμένους κόκκους, λιπαρότερες πηγές κρέατος και εξευγενισμένα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, κορεσμένα λιπαρά και ραφιναρισμένα σάκχαρα - τα οποία προκαλούν φλεγμονή και συμβάλλουν σε σοβαρές, χρόνιες ασθένειες. Η αλκαλική διατροφή αποθαρρύνει την κατανάλωση τέτοιων τροφών. Πολλοί την χαρακτηρίζουν ως "θαυματουργή". Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλές μεταβλητές, είτε σχετικές με τη διατροφή είτε όχι, που επηρεάζουν την υγεία μας. Η αλκαλική δίαιτα είναι εξαιρετική για διάφορους λόγους: είναι ισορροπημένη και ενθαρρύνει την κατανάλωση ωμών φρούτων και λαχανικών. Είναι σίγουρα ένα υγιεινό διατροφικό πλάνο που μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης χρόνιων ασθενειών που σχετίζονται με τη διατροφή. Αλλά, κάνει πραγματικά τα «θαύματα» που της αποδίδονται;

Τι είναι η αλκαλική διατροφή

Ονομάζεται επίσης και διατροφή της όξινη τέφρας και προωθεί την κατανάλωση των τροφίμων που υποτίθεται ότι επηρεάζουν την ομοιόσταση (την ικανότητα του οργανισμού να διατηρεί σταθερές τις συνθήκες του εσωτερικού του περιβάλλοντος) των οξέων στο σώμα. Συγκεκριμένα, ολόκληρες, ακατέργαστες, βιολογικές τροφές, κυρίως φρούτα και λαχανικά. Αυτά τα τρόφιμα πιστεύεται ότι παράγουν ένα «καθαρό αλκαλικό αποτέλεσμα». Οι υποστηρικτές της διατροφής λένε ότι ένα αλκαλικό περιβάλλον μέσα στο σώμα βοηθάει τις προσπάθειες απώλειας βάρους, αυξάνει την ενέργεια και μπορεί να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα. Ωστόσο, παρά τη δημοτικότητά της, τα δεδομένα αυτά δεν έχουν τεκμηριωθεί επιστημονικά. Στην πραγματικότητα, είναι δύσκολο να πούμε εάν η αλκαλική διατροφή έχει πραγματική επίδραση στην ισορροπία του pH του σώματος.

Πώς το pH επηρεάζει την υγεία μας

Το ανθρώπινο σώμα πρέπει να διατηρεί ένα pH μεταξύ 7,35 και 7,45 για να λειτουργεί σωστά. Αυτά τα επίπεδα pH παρέχουν το ιδανικό περιβάλλον για τα υγρά και τους ιστούς του σώματος. Το στομάχι μας είναι όξινο, περίπου 3,5 στην κλίμακα pH και πρέπει να παραμείνει έτσι ώστε να διασπάσει το φαγητό. Το αίμα είναι ως επί το πλείστον ουδέτερο - ένα χαρακτηριστικό που του επιτρέπει να μεταφέρει διάφορες ουσίες στο σώμα χωρίς να επηρεάζει ή να αντιδρά με αυτές. Το λάθος pH σε ένα δεδομένο σύστημα ή όργανο μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την υγεία. Για παράδειγμα, το εσωτερικό του στομάχου είναι επενδεδυμένο με ένα παχύ στρώμα βλέννας που το προστατεύει από το να αφομοιωθεί μαζί με το γεύμα. Όμως, το λεπτό έντερο δεν προστατεύεται τόσο καλά. Αντίθετα, η αλκαλική χολή απελευθερώνεται στο λεπτό έντερο για να ρυθμιστεί και να εξισορροπηθεί η οξύτητα του γαστρικού οξέος που εκκρίνεται από το στομάχι.

Σαφώς λοιπόν το σωστό pH είναι κρίσιμο για την υγεία και μια ακραία ανισορροπία pH μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη. Η αλκάλωση συμβαίνει όταν το αίμα και άλλα υγρά γίνονται πολύ αλκαλικά. Πρόκειται για μια κατάσταση που μπορεί να προκληθεί από ηπατική ή πνευμονική νόσο, χαμηλά επίπεδα οξυγόνου ή από απότομη απώλεια ηλεκτρολυτών. Αντίθετα, η οξέωση χαρακτηρίζεται από υψηλό όξινο φορτίο στα υγρά του σώματος. Η προκαλούμενη από τη διατροφή μεταβολική οξέωση προκύπτει όταν καταναλώνονται πάρα πολλά ζωικά προϊόντα και όχι αρκετά φρούτα και λαχανικά. Η μεταβολική οξέωση αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων, διαβήτη, αντοχής στην ινσουλίνη και πετρών στα νεφρά.

Πώς το σώμα αντισταθμίζει τα μη ισορροπημένα επίπεδα pH

Τα νεφρά είναι μια από τις πρωταρχικές άμυνες του σώματος ενάντια στην οξέωση. Αυτό επιτυγχάνεται με την αποστολή πάρα πολλών μεταβολικά παραγόμενων οξέων στην ουροδόχο κύστη για να εξαλειφθούν μέσω των ούρων. Διατηρούν επίσης αυστηρό έλεγχο επί των δισανθρακικών, τα οποία μπορούν να λειτουργήσουν είτε ως βάση είτε ως οξέα, ανάλογα με το τι αντιδρά με αυτά. Όταν η λειτουργία των νεφρών υποβαθμίζεται, το σώμα είναι λιγότερο ικανό για να ελέγχει το όξινο φορτίο του, γεγονός που οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερο φορτίο οξέος. Αυτή η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί με την ηλικία εάν η λειτουργία των νεφρών μειώνεται συνεχώς. Η ικανότητα των νεφρών να φιλτράρουν το οξύ δεν είναι ο μόνος μηχανισμός του σώματος για τον έλεγχο του όξινου φορτίου. Οι πνεύμονες βοηθούν επίσης. Το διοξείδιο του άνθρακα είναι προϊόν κυτταρικού μεταβολισμού και καθίσταται όξινο στο αίμα. Οι πνεύμονες είναι σε θέση να αυξήσουν ή να μειώσουν την αναπνευστική λειτουργία για να διατηρήσουν την όξινη βάση της ομοιόστασης.

Τι κάνει μια διατροφή αλκαλική

Σύμφωνα με τη θεωρία όξινης τέφρας, ορισμένα τρόφιμα υποτίθεται ότι προάγουν είτε αλκαλικότητα είτε οξύτητα στο σώμα. Τα σταυρανθή λαχανικά θεωρούνται από τις καλύτερες επιλογές για την προώθηση της αλκαλικότητας. Τα μπιζέλια, τα μούρα, τα εσπεριδοειδή και τα πεπόνια υποτίθεται ότι είναι ουδέτερα. Τα επεξεργασμένα έλαια, οι ξηροί καρποί, οι ραφιναρισμένοι κόκκοι, το αλκοόλ και οι ζωικές πρωτεΐνες πιστεύεται ότι έχουν καθαρά όξινο αποτέλεσμα.

Μέτρηση των αποτελεσμάτων της αλκαλικής δίαιτας

Η υπόθεση της όξινης τέφρας βεβαιώνει ότι το σώμα μας κλέβει ασβέστιο από τα οστά μας για να αποκαταστήσει την ομοιόσταση της όξινης βάσης όταν το αίμα γίνει πολύ όξινο. Οι υπέρμαχοι της συγκεκριμένης διατροφής ισχυρίζονται ότι η επιτυχία τους μπορεί να προσδιοριστεί με την εξέταση του pH των ούρων. Είναι αλήθεια ότι τα τρόφιμα που τρώμε αλλάζουν το pH των ούρω. Τα κρέατα και τα τυριά, για παράδειγμα, το καθιστούν πιο όξινο, ενώ τα φρούτα και τα λαχανικά το κάνουν λιγότερο. Ωστόσο, η έρευνα δεν υποστηρίζει το σύνολο αυτής της υπόθεσης. Ναι, είναι αλήθεια ότι η κατανάλωση μιας πολύ όξινης διατροφής θα κάνει τα νεφρά μας να εκκρίνουν περισσότερο οξύ, αλλά αυτό δεν αντανακλά απαραίτητα τα επίπεδα pH στο σώμα μας. Μελέτες υποδηλώνουν ότι το pH ούρων είναι μια μη αξιόπιστη μέτρηση. Οι εξετάσεις ούρων αποκαλύπτουν μόνο το ποσό του οξέος που έχει απεκκριθεί από τον οργανισμό. Δεν παρέχουν πλήρεις πληροφορίες σχετικά με τα επίπεδα του εσωτερικού pH στο σώμα. Έχουμε πολλά διαφορετικά υγρά στο σώμα μας και όλα έχουν διαφορετικά επίπεδα pH. Το pH των ούρων κυμαίνεται από 4,6 έως 8 ενώ του αίματος είναι συνήθως γύρω στο 7,4 .

Τελικά, η αλκαλική δίαιτα λειτουργεί;

Για να προσδιορίσουμε εάν μια δίαιτα "λειτουργεί", είναι σημαντικό να καθορίσουμε τους συγκεκριμένους στόχους και τους δείκτες επιτυχίας. Είναι μια προσπάθεια για να χάσουμε βάρος; Να νοιώσουμε περισσότερη ενέργεια; Ή μήπως για να «χτίσουμε» μυς; Από καθαρά θρεπτική άποψη, η αλκαλική διατροφή είναι πολύ υγιεινή. Επικεντρώνεται γύρω από τα φρούτα και τα λαχανικά, αντί του κρέατος και των σπόρων. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι η απουσία φυτικών τροφών, η υπερβολική κατανάλωση κρέατος, τα κορεσμένα λιπαρά, τα απλά σάκχαρα και τα αμυλώδη τρόφιμα συμβάλλουν σε πολλά κοινά προβλήματα υγείας. Κάθε δίαιτα λοιπόν που περιλαμβάνει περισσότερες υγιεινές τροφές, θα υποστηρίξει καλύτερα την υγεία του οργανισμού. Ωστόσο, η κατανάλωση υγιεινών, φυσικών τροφίμων, μπορεί να μην αλλάξει τα επίπεδα των εσωτερικών οξέων μας, κάτι που αποτελεί και την ουσιαστική θεωρεία της αλκαλικής διατροφής.

Παράπλευρα οφέλη

Τα τρόφιμα που τρώμε μπορεί να αλλάξουν το pH των ούρων μας, αλλά δεν κάνουν τίποτα για να αλλάξουν το pH του σώματός μας. Αλλά, η αλκαλική διατροφή προσφέρει κάποιες καλές διατροφικές συστάσεις. Μια μελέτη του Πανεπιστημίου Tuft σε 400 άνδρες και γυναίκες ηλικίας άνω των 65 ετών που ακολούθησαν την αλκαλική διατροφή, αποκάλυψε ότι μια εξήγηση μπορεί απλώς να είναι η περιεκτικότητα των υγιεινών τροφών σε κάλιο αντί για το υποτιθέμενο καθαρό αλκαλικό φορτίο. Εκείνοι που κατανάλωναν φρούτα και λαχανικά πλούσια σε κάλιο είχαν μεγαλύτερη μυϊκή μάζα από την ομάδα ελέγχου μετά την ολοκλήρωση της δοκιμής. Πολλά από τα τρόφιμα που συνιστώνται από την αλκαλική διατροφή είναι θρεπτικές, πυκνές, χαμηλής περιεκτικότητας σε θερμίδες εναλλακτικές. Η διατροφή προάγει την κατανάλωση κυρίως βιολογικών φυτικών τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C, σελήνιο, σίδηρο και ψευδάργυρο, ουσίες που όλες τους υποστηρίζουν την υγεία των εντέρων και του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι γλυκές κόκκινες πιπεριές, το μπρόκολο και τα καρότα προάγουν το υγιές δέρμα λόγω των υψηλών συγκεντρώσεων βιταμίνης Α. Όταν αποφεύγετε τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ωμέγα-6 λιπαρά οξέα, μειώνετε τα επίπεδα του αραχιδονικού οξέος που προκαλεί τη φλεγμονή η οποία σχετίζεται με καρδιακές παθήσεις και πόνο στις αρθρώσεις. Η αλκαλική διατροφή συνιστά επίσης την αποφυγή των επεξεργασμένων τροφίμων και των ραφιναρισμένων σακχάρων τα οποία όχι μόνο δεν προσφέρουν διατροφικά οφέλη, αλλά αποτελούν κοινά αίτια σοβαρών ασθενειών.

Ανεξάρτητα από το τι τρώτε, θυμηθείτε ότι μια σωστή δίαιτα δεν μπορεί να υπόσχεται «θα χάσετε 10 κιλά και δεν θα τα ξαναπάρετε ποτέ!». Μια σωστή "διατροφή" είναι μέρος του τρόπου ζωής μας. Δεν μπορούμε να την ακολουθήσουμε για τρεις μήνες και στη συνέχεια να επιστρέψουμε στην κατανάλωση ανθυγιεινού φαγητού.

Φωτεινή Πουρνάρα