Διαβήτης τύπου 2 και διαλείπουσα νηστεία

Η συμβατική ιατρική εξακολουθεί να θεωρεί τον διαβήτη τύπου 2 ως ένα πρόβλημα του σακχάρου στο αίμα. Κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν ότι είναι μια ασθένεια που έχει ρίζες της στην αντίσταση στην ινσουλίνη και στην ελαττωματική σηματοδότηση της λεπτίνης, που προκαλείται από χρόνια αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης και λεπτίνης. Είναι δηλαδή με άλλα λόγια, μια κατάσταση που προέρχεται από τη διατροφή.

Θα μπορούσε ο περιορισμός της διατροφής μας για μερικές μέρες την εβδομάδα να βάλει τον διαβήτη τύπου 2 σε ύφεση; Αυτός είναι ο αμφιλεγόμενος ισχυρισμός κάποιων επιστημόνων, μετά από μια μικρή πρόσφατη μελέτη που έκαναν, επικεντρώνοντας και φέρνοντας πάλι στο προσκήνιο μια δίαιτα «της μόδας», γνωστή ως διαλείπουσα νηστεία. Ωστόσο, πολλοί επαγγελματίες της υγείας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Αμερικανικής Διαβητολογικής Εταιρείας, υποστηρίζουν ότι η προσέγγιση μπορεί να είναι επικίνδυνη για τα διαβητικά άτομα των οποίων ο οργανισμός δεν μπορεί να ελέγξει το σάκχαρο του αίματος χωρίς προσεκτική διατροφή, φαρμακευτική αγωγή και μερικές φορές ένεση ινσουλίνης. Η βαριατρική χειρουργική, όπου το μέγεθος του στομάχου μειώνεται για να μειώσει την ποσότητα θερμίδων που καταναλώνει κάποιος, είναι μια μέθοδος για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2, σημειώνουν οι συντάκτες της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό BMJ Case Reports. Αλλά τέτοιες διαδικασίες μπορεί να είναι δαπανηρές και επικίνδυνες. Οι ερευνητές από τον Καναδά υποθέτουν ότι παρόμοια αποτελέσματα θα μπορούσαν να επιτευχθούν μειώνοντας την πρόσληψη θερμίδων με νηστεία.

Στην πρόσφατη αυτή έρευνα η διαλείπουσα νηστεία, κατά την οποία η κατανάλωση τροφής είναι περιορισμένη ορισμένες ώρες της ημέρας ή της εβδομάδας, φάνηκε να βοηθά τρεις άνδρες μέσης ηλικίας με διαβήτη τύπου 2 να χάσουν βάρος, να μην χρειαστούν ινσουλίνη και να μειώσουν ή ακόμη και να σταματήσουν εντελώς την χορηγούμενη από το στόμα φαρμακευτική αγωγή. "Το πρόβλημα είναι ότι δεν αντιμετωπίζουμε τον διαβήτη ως πρόβλημα διατροφής, προσπαθούμε να τον θεραπεύσουμε με πολλά φάρμακα, κάτι που δεν αντιμετωπίζει ποτέ το βασικό πρόβλημα του διαβήτη », λέει ο κύριος ερευνητής Jason Fung, MD, ειδικός στα νεφρά στο Scarborough and Rouge Hospital στο Τορόντο του Καναδά και συγγραφέας του βιβλίου The complete guide to fasting, and the obesity code, που προσπαθεί να βοηθήσει στη διάδοση της διαλείπουσας νηστείας.

Οι επιδράσεις της διαλείπουσας νηστείας στο βάρος και το σάκχαρο αίματος

Περίπου το 90% των ατόμων με διαβήτη τύπου 2 είναι παχύσαρκοι ή υπέρβαροι, σύμφωνα με τον οργανισμό Obesity Society. Η απώλεια βάρους είναι μια γνωστή θεραπεία για τον συγκεκριμένο τύπο της ασθένειας, η οποία επηρεάζει την πλειοψηφία των 30,3 εκατομμυρίων ατόμων με διαβήτη, καθώς βοηθά τα άτομα με τη νόσο να μειώσουν την αντίσταση στην ινσουλίνη και να απορροφήσουν αποτελεσματικότερα τη γλυκόζη αίματος. Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), το υπερβολικό βάρος καθιστά πιο δύσκολο τον έλεγχο του διαβήτη και αποτελεί παράγοντα κινδύνου για τις επιπλοκές της υγείας που σχετίζονται με το διαβήτη.

Το χαρακτηριστικό γνώρισμα του διαβήτη τύπου 2 είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη, μια κατάσταση κατά την οποία τα κύτταρα, οι μύες και το ήπαρ δεν μπορούν να απορροφήσουν αποτελεσματικά τη γλυκόζη (σάκχαρο αίματος). Αυτό προκαλεί υπεργλυκαιμία (υψηλό σάκχαρο στο αίμα) και σε σοβαρές περιπτώσεις απαιτεί φαρμακευτική αγωγή. Ο συστηματικός περιορισμός των θερμίδων μέσω οποιασδήποτε δίαιτας μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια βάρους και να διευκολύνει τη διαχείριση του σακχάρου στο αίμα. Η διαλείπουσα νηστεία πιστεύεται ότι πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα, μειώνοντας την ινσουλίνη του ορού, η οποία αναγκάζει το σώμα να κάψει τη αποθηκευμένη ζάχαρη, που ονομάζεται γλυκογόνο, μαζί με το λίπος, λόγω της απουσίας γλυκόζης από τα τρόφιμα, εξηγεί ο Fung. Αυτές οι διαδικασίες (που ονομάζονται γλυκογονόλυση και λιπόλυση, αντίστοιχα) μπορούν προσωρινά να μειώσουν το σάκχαρο του αίματος και να προκαλέσουν απώλεια βάρους.

Πώς η διαλείπουσα νηστεία επηρέασε τους άνδρες στη μελέτη

Για τις ανάγκες της έρευνας η ομάδα του Fung πήραν ως εθελοντές τυχαία τρεις άνδρες ηλικίας 40 έως 67 ετών με διαβήτη τύπου 2, οι οποίοι είχαν επίσης υψηλή χοληστερόλη και αρτηριακή πίεση. Στην αρχή της μελέτης, οι συντάκτες κατέγραψαν τα ζωτικά στοιχεία των συμμετεχόντων, συμπεριλαμβανομένου του A1C (μέσος όρος τριών μηνών των επιπέδων σακχάρου στο αίμα), τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα νηστείας, την περιφέρεια της μέσης και το βάρος τους. Και οι τρεις άνδρες έπαιρναν ινσουλίνη και φάρμακα από το στόμα. Παρακολούθησαν επίσης μια εξάωρη εκπαιδευτική συνεδρία για τον διαβήτη και την διαλείπουσα νηστεία πριν ξεκινήσουν. Ένας από αυτούς νήστευε για 24 ώρες τρεις ημέρες την εβδομάδα, και οι άλλοι δύο ενάλλασσαν τις ημέρες νηστείας στη διάρκεια της εβδομάδας. Στις μέρες νηστείας έτρωγαν ένα γεύμα χαμηλής περιεκτικότητας σε θερμίδες το βράδυ και έπιναν ροφήματα χαμηλών θερμίδων, όπως νερό, καφέ, τσάι και ζωμό. Οι συγγραφείς ενθάρρυναν τους συμμετέχοντες να επιλέξουν χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες κατά τις ημέρες φαγητού.

Δύο φορές το μήνα, οι επιστήμονες εξέταζαν τους συμμετέχοντες και προσάρμοσαν την ινσουλίνη και τη φαρμακευτική αγωγή για να προληφθούν επεισόδια υπεργλυκαιμίας και υπογλυκαιμίας. Δεκαοκτώ ημέρες μετά και οι τρεις άντρες έχασαν από 10% έως 18% του σωματικού τους βάρους, έχασαν πόντους από τη μέση, δεν χρειάστηκε πλέον να παίρνουν ινσουλίνη και μείωσαν την από του στόματος φαρμακευτική αγωγή (δύο από τους τρεις άνδρες αποκόπηκαν εντελώς από τα φάρμακά τους κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού πλαισίου). "Σε όλες τις περιπτώσεις, το σάκχαρο στο αίμα ήταν στην πραγματικότητα καλύτερο στο τέλος παρά στην αρχή, παρά το γεγονός ότι δεν έπαιρναν φάρμακα, κάτι που δείχνει ότι ο διαβήτης αντιστρέφεται", λέει ο Fung, προσθέτοντας ότι οι συμμετέχοντες διατήρησαν τις βελτιωμένες ζωτικές του μετρήσεις για περίπου ένα χρόνο συνολικά.

Επισημάνσεις

Λόγω του μικρού μεγέθους της τρέχουσας μελέτης και των δυνητικών κινδύνων για την υγεία πολλοί ειδικοί τονίζουν ότι είναι πολύ νωρίς για να συνιστούμε επισήμως την διαλείπουσα νηστεία ως θεραπεία για τον διαβήτη. Είναι επίσης επιφυλακτικοί όσον αφορά τη βιωσιμότητα της συγκεκριμένης διατροφής. Ο Fung δήλωσε ότι πράγματι η μελέτη διεξήχθη σε ένα πολύ μικρό μέγεθος δείγματος και χρειάζεται να επιβεβαιωθεί σε μεγαλύτερο πληθυσμό, αλλά αν τα ίδια αποτελέσματα μπορούν να αναπαραχθούν, οι επιπτώσεις στη δημόσια υγεία θα μπορούσαν να είναι τεράστιες. Συμφωνεί επίσης στο ότι η ιατρική επίβλεψη είναι καθοριστική για τη νηστεία και τη διαχείριση του διαβήτη. "Αν βρίσκεστε σε φαρμακευτική αγωγή, πρέπει να μιλήσετε με το γιατρό σας επειδή είναι αυτός που θα σας καθοδηγήσει, όπως κάναμε εμείς με αυτούς τους ασθενείς ", καταλήγει ο Fung ο οποίος ελπίζει να διεξάγει μια πιο μακροπρόθεσμη μελέτη μεγάλης κλίμακας.

Φωτεινή Πουρνάρα