Το πρώτο γεύμα της ημέρας δεν ήταν πάντα σημαντικό ούτε αυτονόητο για όλους

 Είτε προτιμάτε κορν φλέικς με γάλα, τηγανίτες με μέλι και φρούτα, μπέικον και αυγά ή απλά περιορίζεστε σε μια μπάρα δημητριακών με ένα king size καφέ στο δρόμο για τη δουλειά, το πρωινό ξεκινά την ημέρα μας καθημερινά. Εξάλλου, όλοι έχουμε ακούσει ότι είναι το πιο σημαντικό γεύμα. Δεν ήταν πάντα όμως μέρος της καθημερινής ρουτίνας των ανθρώπων και τα τρόφιμα και τα ποτά που συσχετίζουμε με το πρωινό δεν υπήρχαν ή ήταν πολύ διαφορετικά, αν ανατρέξουμε στο ιστορικό παρελθόν. Υποθέτουμε ότι το πρωινό είναι κάτι που οι άνθρωποι πάντα απολάμβαναν καθώς, μετά από το βραδινό ύπνο και την υποχρεωτική νηστεία, όλοι έπρεπε να εφοδιάσουν με ενέργεια τον οργανισμό τους.

Στα ομηρικά χρόνια, οι αρχαίοι Έλληνες κατανάλωναν άκρατο (ανόθευτο) οίνο γι’ αυτό και η πρώτη λήψη τροφής ονομάστηκε ακράτισμα. Ήταν ένα κομμάτι ψωμί βουτηγμένο σε άκρατο οίνο και μερικές φορές το συνόδευαν από σύκα ή άλλα φρούτα, ελιές, ένα μικρό κομμάτι τυρί ή μπορεί να είχε και τη μορφή τηγανίτας. Το πρωινό αυτό τρωγόταν πολύ νωρίς το πρωί, την αυγή. Στην Ιλιάδα αναφέρεται ότι ο Οδυσσέας, λίγο μετά την επιστροφή από το μακρύ του ταξίδι, ετοίμασε πρωινό. Οι Ρωμαίοι δεν συνήθιζαν να τρώνε πρόγευμα και κατανάλωναν μόνο ένα γεύμα την ημέρα γύρω στο μεσημέρι, σύμφωνα με τους ιστορικούς που εξηγούν ότι οι Ρωμαίοι πίστευαν ότι ήταν πιο υγιεινό να τρώνε μόνο ένα γεύμα την ημέρα. Είχαν εμμονή με την πέψη και η κατανάλωση περισσότερων από ένα γεύμα θεωρήθηκε μια μορφή λαιμαργίας. Αυτή η πεποίθηση επηρέασε τον τρόπο που οι άνθρωποι έτρωγαν για πολύ καιρό.

Στη μεσαιωνική Ευρώπη, το φαγητό στην αρχή της ημέρας ήταν μόνο μια αναγκαιότητα για όσους ξεκινούσαν να δουλεύουν πολύ πρωί ή για τους ηλικιωμένους και τους ασθενείς. Ο μεγάλος φιλόσοφος και θεολόγος του 13ου αιώνα Θωμάς Ακινάτης θεωρούσε ότι ήταν αμαρτία να φάει κάποιος πολύ νωρίς το πρωί και το φαγητό πριν από την πρωινή λειτουργία ήταν κατακριτέο, επειδή η νηστεία ήταν μια θρησκευτική υποχρέωση. Πιστεύεται ότι η λέξη breakfast (πρωινό) μπήκε τότε στην αγγλική γλώσσα και κυριολεκτικά σήμαινε "break the night's fast", το «σπάσιμο», το σταμάτημα της βραδινής νηστείας. Το θρησκευτικό τελετουργικό προσέφερε και τη συνήθεια του πλήρους αγγλικού πρωινού. Τη Δευτέρα, την ημέρα πριν από την αρχή της νηστείας της Σαρακοστής, οι άνθρωποι έπρεπε να χρησιμοποιήσουν το κρέας που είχαν, κυρίως χοιρινό και μπέικον, επειδή οι περισσότεροι έτρεφαν γουρούνια. Έτρωγαν το κρέας συχνά με αυγά, τα οποία επίσης έπρεπε να φροντίσουν να καταναλωθούν πριν την έναρξη της νηστείας και έτσι γεννήθηκε ο πρόδρομος του πλήρους αγγλικού πρωινού που εκείνη την εποχή, μάλλον δεν το έτρωγαν το πρωί.

Περίπου τον 17ο αιώνα πιστεύεται ότι όλες οι κατηγορίες κοινωνικών τάξεων άρχισαν να τρώνε πρωινό. Με τον Κάρολο τον Β, άρχισαν να εμφανίζονται ο καφές, το τσάι και πιάτα όπως η ομελέτα, στα τραπέζια των πλουσίων. Στα τέλη της δεκαετίας του 1740, άρχισαν να εμφανίζονται αίθουσες πρωινού στα σπίτια των πλουσίων. Αυτό το είδος πρωινού γεύματος έφθασε σε νέα επίπεδα παρακμής στους αριστοκρατικούς κύκλους το 19ο αιώνα, με τη μόδα του ομαδικού κυνηγιού που κρατούσε ημέρες, ακόμη και εβδομάδες. Σε κάποιες περιπτώσεις σερβίρονταν μέχρι και 24 πιάτα για πρωινό. Η Βιομηχανική Επανάσταση στα μέσα του 19ου αιώνα ρύθμισε τις ώρες εργασίας και οι εργάτες χρειάζονταν ένα πρόγευμα για να πάρουν δύναμη για τη σκληρή πολύωρη καθημερινή δουλειά. Οι άνθρωποι από όλες τις τάξεις άρχισαν να τρώνε ένα γεύμα πριν πάνε να δουλέψουν, ακόμα και τα αφεντικά. Στα τέλη του 20ου αιώνα, το πρωινό άλλαξε για άλλη μια φορά από τον Αμερικανό John Harvey Kellogg που δημιούργησε τα γνωστά μας κορν φλέικς και εξελίχθηκε σε μια βιομηχανία πολλών δισεκατομμυρίων. Μέχρι τη δεκαετία του 1920 και του 1930 η αμερικανική κυβέρνηση προώθησε το πρωινό ως το σημαντικότερο γεύμα της ημέρας, αλλά στη συνέχεια ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος έφερε πολλές ελλείψεις στα τρόφιμα. Στη Βρετανία από τα μεταπολεμικά χρόνια μέχρι την οικονομικά απελευθερωμένη δεκαετία του 1950, άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους στα σπίτια οι αμερικάνικες φρυγανιέρες, το ψωμί σε φέτες, ο στιγμιαίος καφές και τα δημητριακά όπως ήταν πριν την κυριαρχία τους από τη ζάχαρη. Η ανακάλυψη της τοστιέρας σήμαινε ότι το παλιό ψωμί θα μπορούσε να μετατραπεί γρήγορα, με τη βοήθεια λίγο βουτύρου και ίσως κάποιας μαρμελάδας, σε ικανοποιητικό γεύμα. Οι ηλεκτρικές ψηστιέρες, οι βαφλιέρες καθώς και άλλα βοηθήματα μαγειρέματος έκαναν πιο βολική την προετοιμασία του πρωινού σε μια εποχή που όλο και περισσότερες γυναίκες εγκατέλειπαν το σπίτι για το χώρο δουλειάς, αρχικά ως απάντηση στην έλλειψη εργατικού δυναμικού που έφερε ο Παγκόσμιος Πόλεμος και στη συνέχεια, ως δική τους απόφαση και επιλογή. 

Φωτεινή Πουρνάρα