Τα τρόφιμα που φέρουν την ένδειξη "σνακ" οδηγούν σε υπερκατανάλωση

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Surrey στη Βρετανία ανακάλυψαν μια σχέση μεταξύ της υπερκατανάλωσης τροφής και της κατανάλωσης γευμάτων που διατίθενται στο εμπόριο ως «σνακ». Η καθηγήτρια ψυχολογίας της υγείας Jane Ogden και επικεφαλής της μελέτης που παρουσιάστηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Appetite, δήλωσε ότι τα ευρήματα έδειξαν ότι κατά πάσα πιθανότητα καταναλώνουμε περισσότερες θερμίδες σε ένα σνακ από ό,τι όταν τρώμε ένα γεύμα. Οι λέξεις φαίνεται να παίζουν σημαντικό ρόλο. Συχνά, οι 100 θερμίδες γρήγορα μετατρέπονται σε 500. Η Ogden και η ομάδα της διενήργησαν μια έρευνα με ογδόντα γυναίκες. Όλες τους έλαβαν ένα μπολ με ζυμαρικά. Στη μια ομάδα το μπολ και το πιρούνι ήταν πλαστικά, τους είπαν ότι έτρωγαν ένα σνακ και τις έβαλαν να σταθούν πάνω από ένα πάγκο όρθιες για να το φάνε. Στην άλλη ομάδα δόθηκαν τα ίδια ζυμαρικά ως γεύμα, σε κεραμικό μπολ με μεταλλικά μαχαιροπήρουνα. Αυτή η ομάδα κάθισε κανονικά σε τραπέζι. Αφού έφαγαν και οι δύο ομάδες τα ζυμαρικά, τους δόθηκε η δυνατότητα να δοκιμάσουν διαφορετικές τροφές, όπως M&M's, μπισκοτάκια με σχήματα ζώων, μικρά κομμάτια τυριού cheddar κ.α. Τα αποτελέσματα του πειράματος της Ogden ήταν ξεκάθαρα: Η ετικέτα και η παρουσίαση επηρεάζουν τη λήψη τροφής τόσο ανεξάρτητα όσο και συνδυαστικά, κάτι που είναι απόλυτα σχετικό αν λάβει κανείς υπόψη του την αύξηση των «σνακ» στη σύγχρονη κοινωνία. Με άλλα λόγια: Οι γυναίκες που έφαγαν τα ζυμαρικά ως σνακ, κατανάλωσαν 50% περισσότερη συνολική ποσότητα αλλά και ποσότητα γλυκών από εκείνες που τα έφαγαν ως γεύμα. Είναι ενδιαφέρον ότι έφαγαν 100% περισσότερα M&M's, δείχνοντας μια ιδιαίτερη προτίμηση σε ένα σοκολατένιο σνακ.

Η Ogden ενοχοποιεί τους γρήγορους σύγχρονους ρυθμούς της κοινωνίας για αυτή την κακή συνήθεια: «Με τη ζωή μας να γίνεται όλο και πιο πολυάσχολη, οι άνθρωποι τρώνε εν κινήσει και καταναλώνουν τρόφιμα που χαρακτηρίζονται ως «σνακ» για να πάρουν ενέργεια. Αυτό που βρήκαμε είναι ότι εκείνοι που καταναλώνουν σνακ είναι πιθανότερο να τρώνε περισσότερο, καθώς δεν συνειδητοποιούν ή ακόμα και δεν θυμούνται αυτό που έχουν φάει». Η προσοχή μπορεί να είναι ο μόνος ένοχος. Έχουμε την τάση να θυμόμαστε το να καθόμαστε γύρω από ένα τραπέζι και να μοιραζόμαστε το γεύμα ή το δείπνο με τους φίλους ή την οικογένεια. Αν μαγειρεύουμε στο σπίτι έχουμε τον έλεγχο της ποσότητας και των συστατικών. Ένα σνακ είναι μια διαφορετική περίπτωση όμως, τρώμε κάτι ενώ εστιάζουμε σε κάτι άλλο και δεν παρατηρούμε τις θερμίδες που αυξάνονται. Όπως σημειώνουν οι ερευνητές: «Πρωτίστως μπορεί να φταίει ότι το φαγητό ως «σνακ» αντικατοπτρίζει το ρόλο της απόσπασης της προσοχής και ότι όταν τρώμε ένα σνακ, η ικανότητα της προσοχής αφαιρείται από τη διαδικασία του φαγητού και στρέφεται προς άλλες δραστηριότητες. Δεύτερον, τα αποτελέσματα μπορούν να απεικονίσουν το ρόλο της μνήμης και θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι οι μνήμες για τα σνακ και τα γεύματα κωδικοποιούνται διαφορετικά».

Η συμβουλή της ομάδας της Ogden είναι το γεύμα να ονομάζεται αυτό που είναι, δηλαδή «γεύμα». Το σνακ είναι κάτι για να περάσει η ώρα, κάτι ευχάριστο και επιπόλαιο από θερμιδική άποψη, ή τουλάχιστον έτσι νομίζουμε. Η έρευνα αυτή δείχνει το αντίθετο. Αν τρώμε τρία γεύματα και καταναλώνουμε ακόμα περισσότερες θερμίδες ανάμεσα σε αυτά τα γεύματα, δεν είναι δύσκολο να καταλήξουμε με πολλά παραπάνω κιλά. Αν προσθέσουμε σε αυτό και το θρεπτικό προφίλ που έχουν τα περισσότερα σνακ, τότε γίνεται ξεκάθαρο ότι τα σνακς δεν βοηθούν καθόλου ούτε την περιφέρεια, ούτε την προσοχή αλλά ούτε και την υγεία μας.

Φωτεινή Πουρνάρα