Μπάμια: το ιδιαίτερο λαχανικό με φανατικούς εχθρούς αλλά και φίλους

Η επίσημη ονομασία του είδους είναι Hibiscus esculentus (Ιβίσκος ο εδώδιμος) και είναι φυτό της οικογένειας της μολόχας Malvaceae. Είναι ένα ευπροσάρμοστο λαχανικό με χαρακτηριστική γλοιώδη υφή αν τεμαχιστεί και με μια διπλή σειρά από σπόρους. Αυτόχθονο λαχανικό σε περιοχές γύρω από τον Νείλο και την Μέση Ανατολή, ήταν γνωστή στην Αιθιοπία πριν από 3.500 χρόνια. Η λέξη μπάμια είναι αφρικανικής καταγωγής και σημαίνει «γυναικεία δάχτυλα» στα Ίγκμπο, μια γλώσσα που ομιλείται στη σημερινή Νιγηρία.

Οι Αιγύπτιοι αγαπούσαν πολύ την γεύση της μπάμιας και την είχαν τακτικά στο διατροφικό τους μενού. Κατόπιν με το εμπόριο των σκλάβων έφθασε τον 17ο αιώνα στην Αμερική και στην συνέχεια στην Ευρώπη και στην Ασία. Είναι ένα από τα πιο δημοφιλή λαχανικά της ιαπωνικής κουζίνας ενώ στο Ισραήλ, την Ιορδανία, την Ελλάδα και άλλα μέρη της ανατολικής Μεσογείου, οι μπάμιες μαγειρεύονται  στην κατσαρόλα με λαχανικά και κρέας. Στην ινδική κουζίνα οι μπάμιες είτε τσιγαρίζονται είτε προστίθενται σε παρασκευάσματα με βάση το ζωμό. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η έλλειψη των κόκκων καφέ, έκανε πολλούς να χρησιμοποιούν τους σπόρους της μπάμιας ως υποκατάστατο του καφέ.

Οι μπάμιες καλλιεργούνται σε όλες τις τροπικές και θερμές περιοχές του κόσμου. Υπάρχουν δύο τύποι καλλιέργειας, η ποτιστική και η ξερική.  Οι ξερικές μπάμιες χρειάζονται ελάχιστο πότισμα και είναι οι πιο νόστιμες, αλλά δίνουν σαφώς μικρότερη παραγωγή. Κατά το μάζεμα χρησιμοποιούνται οπωσδήποτε γάντια γιατί το φυτό προκαλεί έντονη φαγούρα και ερεθισμό, παρόμοιο με αυτό της τσουκνίδας. Οι μπάμιες περιλαμβάνονται ανάμεσα στα πιο ανθεκτικά λαχανικά στον κόσμο καθώς αντέχουν σε ψηλές θερμοκρασίες και μπορούν να επιβιώσουν σε ακραίες συνθήκες ξηρασίας.

Γιατί να βάλεις τις μπάμιες στο εβδομαδιαίο μενού

Οι μπάμιες διαθέτουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, τόσο αδιάλυτες, που συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος, όσο και διαλυτές, οι οποίες βοηθούν στη βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ και την καλύτερη διαχείριση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Συγκαταλέγονται στις πλούσιες πηγές βιταμίνης Κ, που αποτελεί απαραίτητο συστατικό για τη φυσιολογική διαδικασία πήξης του αίματος, ενώ σχετίζεται και με την υγεία των οστών. Επίσης προσφέρουν σημαντικές ποσότητες βιταμίνης C και Α, φυλλικού οξέος και βιταμινών Β1 και Β6, καθώς και μαγνησίου, ασβεστίου και καλίου.

Οι πρωτεΐνες που περιέχονται στους σπόρους της μπάμιας είναι υψηλής αξίας. Είναι πλούσιες σε αμινοξέα και σε φλαβονοειδή αντιοξειδωτικά συστατικά όπως η β – καροτίνη που συμβάλλουν στην προστασία από τον καρκίνο του πνεύμονα και του στόματος.  Οι μπάμιες δεν περιέχουν καθόλου κορεσμένα λιπαρά και είναι χαμηλής θερμιδικής αξίας (εάν δοθεί προσοχή στην ποσότητα ελαιολάδου που χρησιμοποιείται στο μαγείρεμα, καθώς και στο ψωμί και τη φέτα που συνήθως τις συνοδεύουν). Ενδείκνυνται για διαβητικούς, για όσους θέλουν να χαμηλώσουν τα επίπεδα της χοληστερόλης τους αλλά και για όσους θέλουν να χάσουν βάρος. Διευκολύνουν την διάδοση των ωφέλιμων βακτηρίων που ονομάζονται προβιοτικά και βοηθούν στην βιοσύνθεση του συμπλέγματος της Βιταμίνης Β. Η κατανάλωσή τους συντελεί στην ανάπτυξη και επιδιόρθωση των ιστών του σώματος και στον σχηματισμό του κολλαγόνου.

Τέλος, βοηθούν στην απορρόφηση νερού και παγιδεύουν τις τοξίνες στην κολλώδη ουσία τους, τις οποίες οδηγούν έξω από τον οργανισμό μέσω των κοπράνων.

itrofi Tip:  για να χάσουν τη βλεννώδη υφή που έχουν όταν καθαρίσετε το κεφάλι τους, ραντίστε τες πριν με ξίδι ή μουλιάστε τες σε νερό με ξίδι.

Φωτεινή Πουρνάρα