Ποικιλία καλαμποκιού «αυτολιπαίνεται» από τον αέρα
Μια ποικιλία καλαμποκιού από την Oaxaca του Μεξικού έχει εναέριες ρίζες που φιλοξενούν βακτήρια τα οποία εξισορροπούν το άζωτο, επιτρέποντας στο καλαμπόκι να απορροφά το στοιχείο αυτό κατευθείαν από τον αέρα, ενδεχομένως μειώνοντας την ανάγκη για χρήση λιπάσματος.
Τα φυτά χρειάζονται τρία πράγματα για να αναπτυχθούν: αέρα, νερό και θρεπτικά συστατικά. Οι αγρότες συνήθως φροντίζουν για το τελευταίο, προσθέτοντας λιπάσματα. Αλλά τώρα οι επιστήμονες έχουν βρει ένα είδος καλαμποκιού που φαίνεται να ευδοκιμεί μόνο με αέρα και νερό.
"Αυτό θα ήταν ένα είδος άγιου δισκοπότηρου, ξέρετε, αν θα μπορούσα να καλλιεργήσω καλαμπόκι και να μην του βάζω 90 κιλά αζώτου" δήλωσε ο Allen Van Deynze, φυτοκαλλιεργητής νέων ποικιλιών στο Πανεπιστήμιο California, Davis, και μέλος μιας ομάδας που ανέλυσε την ασυνήθιστη ικανότητα αυτού του καλαμποκιού. Η συγκεκριμένη ποικιλία προέρχεται από την Oaxaca του Μεξικού, όπου συνήθως αναπτύσσεται σε εδάφη φτωχά σε άζωτο. Το άζωτο χρειάζεται για τις πρωτεΐνες, το DNA και την χλωροφύλλη που επιτρέπουν στα φυτά να φωτοσυνθέτουν. Αλλά το καλαμπόκι Oaxacan τα καταφέρνει να αναπτύσσεται παρά το φτωχό έδαφος και με λίγη ή καθόλου λίπανση.
Τα φυτά χρησιμοποιούν τις παχιές, κόκκινες, εναέριες ρίζες τους που προεξέχουν από το στέλεχος πάνω από το έδαφος, οι οποίες εκχύνουν μία διαφανή κολλώδη ουσία γεμάτη με σάκχαρα. Αυτή η ουσία είναι ο ιδανικός βιότοπος για τα βακτήρια που σταθεροποιούν το άζωτο: ένα περιβάλλον πλούσιο σε σάκχαρα και οξυγόνο, όπου τα μικρόβια μετατρέπουν το αέριο άζωτο σε διαλυτή μορφή που μπορεί να χρησιμοποιήσει το φυτό του αραβοσίτου. Πρόκειται για μια υπέργεια έκδοση της σταθεροποίησης του αζώτου που θεωρείται ότι συμβαίνει στις υπόγειες ρίζες των οσπρίων όπως τα μπιζέλια και τα φασόλια.
Οι ερευνητές κατέδειξαν το «ταλέντο» των καλαμποκιών, εκθέτοντάς τα σε ισότοπα αζώτου. Και ήταν σε θέση να παρακολουθήσουν την κίνηση των σαφώς αναγνωρίσιμων ατόμων αζώτου από τον αέρα, προς τη ρίζα και το φυτό. Αυτή η πορεία επιτρέπει στο καλαμπόκι να αποκτήσει μέχρι και το 80% του αζώτου που χρειάζεται κατευθείαν από τον αέρα. Οι λεπτομέρειες της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό PLOS Biology.
Ο Van Deynze αναφέρει ότι οι πρώτοι καλλιεργητές φυτικών ποικιλιών μπορεί να έχουν ακούσια απαλλαγεί από την ικανότητα του καλαμποκιού να καθορίζει το άζωτο εδώ και πολύ καιρό. "Όταν ο πρώτος άνθρωπος έκανε κάποιες επιλογές για μεγαλύτερα στάχυα καλαμποκιού ή υψηλότερη απόδοση, ίσως να έχασαν στην πορεία αυτή την ικανότητα. Και μπορεί τώρα να έχουμε την ευκαιρία να την επαναφέρουμε", προσθέτει.
Φωτεινή Πουρνάρα
