Ψύλλιουμ, το βότανο με το περίεργο όνομα και την μεγάλη αξία

Ψύλλιουμ είναι η κοινή ονομασία του βοτάνου που προκύπτει από το θαμνώδες φυτό Plantago, ένα φυτό με παραπάνω από 200 γνωστά είδη. Το Plantago Psyllium και ovata είναι τα πιο διαδεδομένα και πλέον καλλιεργούνται σε χώρες όπως η Ινδία (πρώτη παραγωγός και εξαγωγέας στον κόσμο), η Ρωσία και μερικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο εσωτερικός σπόρος περιέχει πολλά άμυλα και λιπαρά οξέα, καθιστώντας το ψύλλιουμ ένα εξαιρετικό φυσικό πρόσθετο για ζωοτροφές. Η εξωτερική επίστρωση (ο φλοιός) μπορεί να αλεστεί σε μορφή γλοιού, ένας όρος που περιγράφει καθαρές, άχρωμες, ζελατινώδεις διαιτητικές ίνες που προσδίδουν τα περισσότερα οφέλη για την υγεία τόσο στους ανθρώπους όσο και στα ζώα. Το ψύλλιουμ όχι μόνο συμβάλλει στην υγεία, αλλά ο πηκτωματικός του χαρακτήρας το καθιστά μια δημοφιλή προσθήκη σε τρόφιμα ώστε να παραχθεί η επιθυμητή πύκνωση και υφή.

Συστατικά

Ο φλοιός του αποτελείται κατά μεγάλο μέρος από υδατάνθρακες (85%), και το υπόλοιπο είναι λίπη και πρωτεΐνη. Το υδατανθρακικό τμήμα του περιέχει δύο φορές περισσότερες αδιάλυτες ίνες (κυτταρίνη, ημικυτταρίνη, λιγνίνη) όπως και διαλυτές, οι οποίες συνιστούν και τα σημαντικά οφέλη του και είναι παρόμοιες με τις φυτικές ίνες που βρίσκονται στα δημητριακά, όπως στη βρώμη ή στο κριθάρι. Όμως, η ποσότητα της διαλυτής ίνας του ψύλλιουμ είναι σχεδόν 10 φορές υψηλότερη από εκείνη του πίτουρου βρώμης.

Μηχανισμός δράσης

Το ξηρό, ινώδες περιεχόμενο του φλοιού του αντλεί νερό στο έντερο. Απορροφά πολλές φορές το βάρος του σε νερό με αποτέλεσμα να δημιουργεί ένα «τζελ» το οποίο βελτιώνει τη κινητικότητα, αυξάνει τον όγκο των κοπράνων και προλαμβάνει τη δυσκοιλιότητα αλλά και τη διάρροια. Το τζελ αυτό καταλαμβάνει όγκο στο στομάχι και το λεπτό έντερο καθυστερώντας την επεξεργασία της τροφής .

Οφέλη για την υγεία

Χάρις στη μηχανική συμπεριφορά των φυτικών διαλυτών ινών που περιέχει, η κατανάλωσή του προσφέρει άμεση ανακούφιση από καταστάσεις όπως η δυσκοιλιότητα, οι αιμορροΐδες αλλά και η διάρροια.  Μπορεί επίσης να βελτιώσει και να ομαλοποιήσει περιπτώσεις όπως το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ) και την ελκώδη κολίτιδα.

Η διπλή του δράση ως υπακτικό και αντιδιαρροϊκό, έγκειται στην υδροσκοπικότητα των σπόρων του, οι οποίοι διογκώνονται στο γαστρεντερικό σωλήνα και προάγουν τη φυσική περισταλτική ικανότητα του εντέρου, απομακρύνοντας παράλληλα  τα πλεονάζοντα υγρά που υπάρχουν στην περιοχή σε διαρροϊκές καταστάσεις. Πιστεύεται ότι με τα υγρά του εντέρου αποβάλλονται και πάσης φύσεως τοξίνες που έχουν συσσωρευτεί στο λεπτό αλλά και το παχύ έντερο, γι’ αυτό και το ψύλλιουμ θεωρείται επίσης άριστο αποτοξινωτικό μέσο, ικανό να προλαμβάνει καταστάσεις όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου.

Οι διαλυτές φυτικές ίνες που περιέχει βοηθούν στη μείωση του σακχάρου του αίματος (μεταγευματικού κυρίως), της κακής (LDL) χοληστερόλης, της αθηροσκλήρωσης, της υπέρτασης και έμμεσα των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου. Μία σημαντικότατη εφαρμογή του είναι σε σκευάσματα αδυνατίσματος (μαζί με σειρά άλλων φυτικών ινών). Χάρη στη διογκωτική του δράση το ψύλλιουμ καταλαμβάνει μεγάλο μέρος του όγκου του στομάχου μειώνοντας τη ταχύτητα κατανάλωσης τροφής κατά τα γεύματα, επιφέροντας έτσι πιο γρήγορα και πιο έγκαιρα το αίσθημα κορεσμού.

Τέλος το ψύλλιουμ παρέχει μαλακτική και λιπαντική δράση στο έντερο, βελτιώνοντας την υγεία του βλεννογόνου, κυρίως του εντερικού όπου συχνά καταλήγουν τα μικρόβια των τροφών και οι τοξίνες τους. Μπορεί να προστεθεί επίσης στο φαγητό και σε τροφές όπως το ρύζι για να αυξηθεί η περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες.

Περιορισμοί

Εάν είστε έγκυος πρέπει να συμβουλευθείτε το γιατρό σας πριν προσθέσετε το ψύλλιουμ στη διατροφή σας. Επίσης, αν υποφέρετε από δυσκολία κατάποσης ή διάφορες εντερικές αποφράξεις, η χρήση του μπορεί να περιπλέξει περαιτέρω τα πράγματα. Όπως και με οποιοδήποτε φυτικό συμπλήρωμα, προτού το εντάξετε στην καθημερινή σας διατροφή, συνιστάται η χρήση του σε μικρές δόσεις αρχικά μέχρι να δοκιμαστεί η επίδρασή του στον οργανισμό.

Φωτεινή Πουρνάρα