Τα Σταυρανθή Λαχανικά και οι προστατευτικές επιδράσεις τους στην υγεία
Σύμφωνα με τις επικρατούσες διατροφικές αντιλήψεις που βασίζονται σε πρόσφατες έρευνες, οι υγιείς άνθρωποι πρέπει να καταναλώνουν τουλάχιστον 5-9 μερίδες (φλιτζάνια) φρούτων και λαχανικών ημερησίως. Ιδιαίτερα συνιστώμενα είναι τα πολύχρωμα φρούτα και τα λαχανικά, που είναι πλούσια σε βιταμίνες και διάφορα φυτοθρεπτικά συστατικά.
Ωστόσο, υπάρχει μια μεγάλη απόκλιση μεταξύ αυτών των συστάσεων και της πραγματικής κατανάλωσης. Υπολογίζεται πως μόνο το 20% των ανθρώπων καταναλώνουν αυτές τις ποσότητες φρούτων και λαχανικών ημερησίως. Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών έχει σημαντικά οφέλη για την υγεία και συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο πολλών χρόνιων παθήσεων συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών παθήσεων, του καρκίνου, του διαβήτη και της υπέρτασης.
Τα σταυρανθή λαχανικά όπως το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το λάχανο, το κουνουπίδι, τα σέσκουλα, τα χόρτα της μουστάρδας και τα γογγύλια είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, καθώς επίσης και σε βιταμίνες και ανόργανα συστατικά, συμπεριλαμβανομένων του καλίου, του ασβεστίου, του σεληνίου, του σιδήρου, των βιταμινών Α και C και άλλων φυτοχημικών ενώσεων. Τα καροτενοειδή για παράδειγμα, που τα βρίσκουμε στα καρότα, είναι ισχυρά φυτοχημικά με ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες, σημαντικά για υγιές δέρμα, τα μάτια και την καρδιαγγειακή προστασία. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι δραστικές ενώσεις από τα σταυρανθή λαχανικά απελευθερώνονται κατά τη διάρκεια της παρασκευής τους (τεμαχισμός κ.λπ.) και το μεγαλύτερο μέρος της θρεπτικής αξίας τους χάνεται κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος.
Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες, η ικανότητα να αναστέλλουν την ανάπτυξη των όγκων και να επάγουν την απόπτωση, καθώς και η εξουδετέρωση προκαρκινογόνων ουσιών, είναι μερικοί από τους κύριους μηχανισμούς μέσω των οποίων τα φυτικά εκχυλίσματα από τα σταυρανθή, παρέχουν προστασία ενάντια στον καρκίνο.
Οι πολυάριθμες έρευνες έχουν δείξει οτι, η υψηλή πρόσληψη αυτών των λαχανικών συσχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του παχέος εντέρου, του πνεύμονα και του παγκρέατος, καθώς και των ορμονοεξαρτώμενων καρκίνων του μαστού και του προστάτη. Η έντονη και πικάντικη γεύση που σχετίζεται με τα σταυρανθή λαχανικά οφείλεται στις ενώσεις θείου που ονομάζονται γλυκοζινολικά. Η σουλφοραφάνη είναι ένα από τα πιο μελετημένα τέτοια συστατικά λόγω της αντιοξειδωτικής και αντικαρκινικής της δράσης. Μελέτες έχουν αναφέρει ότι μπορεί να μειώσει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων και να προκαλέσει το θάνατο αυτών των κυττάρων σε ασθενείς με λευχαιμία.
Εκχυλίσματα διαφόρων σταυρανθών λαχανικών, π.χ., λάχανο, κουνουπίδι, μπρόκολο, καρότο, μαζί με άλλες φυτικής προέλευσης ενώσεις, όπως η κερσετίνη, η κουρκουμίνη, η ρεσβερατρόλη και το πράσινο τσάι, είναι σε θέση να αναστείλουν την ανάπτυξη των κυττάρων του μελανώματος κατά 80% και προκαλούν τον θάνατο των καρκινικών κυττάρων (απόπτωση) ακόμη και σε πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις των 25μg/ml. Αυτός ο συνδυασμός μπλοκάρει επίσης πλήρως τα ένζυμα τα οποία διευκολύνουν τη διάδοση (μετάσταση) του μελανώματος και άλλων καρκίνων σε ζωτικά όργανα όπως το ήπαρ, οι πνεύμονες, τα οστά και ο εγκέφαλος.
Εκτός από τις ισχυρές αντικαρκινικές τους δράσεις, οι φυτοχημικές ενώσεις που υπάρχουν στα σταυρανθή λαχανικά, εξετάζονται επίσης για τα οφέλη τους στη διαβητική νευροπάθεια, τη νόσο του Alzheimer και του Parkinson, και την εγκεφαλική βλάβη.
Λαμβάνοντας υπόψη τις ισχυρές αντικαρκινικές, αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις τους, όλα τα πολύχρωμα σταυρανθή λαχανικά θα πρέπει να αποτελέσουν μέρος της καθημερινής μας διατροφής.