Η κλιματική αλλαγή αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για την παγκόσμια υγεία
Από το άσθμα και τις αλλεργίες μέχρι τις αλλαγές στις μορφές των μολυσματικών ασθενειών, ένας είναι ο κρυφός ένοχος: η αλλαγή του κλίματος που απειλεί να υπονομεύσει θετικά αποτελέσματα 50 χρόνων στην ανάπτυξη και την υγεία. Παρόλα αυτά, η έγκαιρη δράση θα μπορούσε να την μετατρέψει στη μεγαλύτερη ευκαιρία για την παγκόσμια υγεία του 21ου αιώνα.
Η αλλαγή του κλίματος θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό κίνδυνο για τον ανθρώπινο πληθυσμό της Γης κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα, αναφέρει μια σημαντική νέα έκθεση που δημοσιεύθηκε από την ιατρική εφημερίδα της Επιτροπής Lancet για την Υγεία και την Αλλαγή του Κλίματος. Αλλά ταυτόχρονα, προσθέτει το έγγραφο, η αντιμετώπιση του προβλήματος θα μπορούσε να αποφέρει ένα τεράστιο όφελος για την υγεία. Η έκθεση, η οποία περιλαμβάνει αναφορές από 45 συγγραφείς από την Ευρώπη και την Κίνα, είναι η συνέχεια μιας παρόμοιας μελέτης του 2009 από μια άλλη επιτροπή της Lancet, η οποία είχε διαπιστώσει ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη θα αποτελούσε «τη μεγαλύτερη παγκόσμια απειλή για την υγεία τον 21ο αιώνα». Το συμπέρασμα αυτό δεν έχει αλλάξει, αλλά τα επιστημονικά στοιχεία έχουν ανανεωθεί και τα οφέλη για την υγεία έχουν επικεντρωθεί στη μείωση της κλιματικής αλλαγής.
Πώς όμως μπορεί το κλίμα αυτό της υπερθέρμανσης να επηρεάσει την υγεία μας;
- Οι υψηλές θερμοκρασίες επιτρέπουν στα κουνούπια που μεταφέρουν ασθένειες να εξαπλωθούν από τις τροπικές περιοχές ψηλότερα προς τα βουνά, φέρνοντας μαζί τους την ελονοσία, το δάγκειο πυρετό και άλλες τροπικές ασθένειες.
- Τα καταστρεπτικά κύματα καύσωνα που έχουν παρατηρηθεί σε διάφορες χώρες του κόσμου τα τελευταία χρόνια, θα κάνουν πιο συχνά την εμφάνισή τους. Τα κλιματικά μοντέλα προειδοποιούν για κάποιες ημέρες με θανατηφόρα υψηλές θερμοκρασίες σχεδόν κάθε καλοκαίρι στη δεκαετία του 2040.
- Οι ακραίες βροχές και οι χιονοπτώσεις θα είναι ακόμα πιο συχνές. Οι κίνδυνοι για την υγεία από τις πλημμύρες όπως οι πνιγμοί, οι ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος από τη μούχλα και η διάρροια λόγω κακής υγιεινής, θα πολλαπλασιαστούν.
- Η έξαρση εμφάνισης ερυθρόχρωμου πλαγκτόν και άλλων επιβλαβών φυκιών στα παράλια των θερμαινόμενων ωκεανών μπορεί να προκαλέσουν περιστατικά σοβαρής ναυτίας, εμέτου και ακόμη και παράλυσης και εγκεφαλικής βλάβης στους κολυμβητές, τους surfers και αυτούς που τρώνε μολυσμένα οστρακοειδή.
- Οι συνθήκες που επικρατούν σε μια πιο ζεστή και ξηρότερη Δύση λιώνουν τα χιόνια πριν την ώρα τους και καταστρέφουν τα δάση. Οι προσβολές του φλοιού των δένδρων από σκαθάρια, χειροτερεύουν την κατάσταση και εξαφανίζουν ολόκληρες συστάδες δένδρων. Οι δασικές πυρκαγιές μπορούν να προκαλέσουν θύματα και η εισπνοή καπνού από τις δασικές πυρκαγιές αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακών προσβολών, άσθματος και αναπνευστικών προβλημάτων στις ευαίσθητες ομάδες ανθρώπων.
Μεταξύ αυτών που υποφέρουν από την υπερβολική ζέστη, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στους εργάτες που δουλεύουν στο ύπαιθρο. Νέα μελέτη διαπιστώνει ότι, ακόμη και αν ο πλανήτης συνεχίζει να θερμαίνεται, η μεγαλύτερη αστικοποίηση των πληθυσμών θα αυξήσει περαιτέρω τον αριθμό των ανθρώπων που εκτίθενται σε ακραίες θερμοκρασίες. Αλλά η ζέστη αποτελεί μόνο τον πιο προφανή τρόπο που η κλιματική αλλαγή θέτει σε κίνδυνο την υγεία. Υπάρχουν επίσης κίνδυνοι που προκαλούνται από αλλαγές στα ακραία καιρικά φαινόμενα ή με την αύξηση της συχνότητας ξηρασίας. Ορισμένοι από αυτούς που οφείλονται στο κλίμα είναι πολύ πιο έμμεσοι από τους άλλους. Για παράδειγμα, αν ένας θερμότερος πλανήτης δεν θα μπορούσε σε κάποιο σημείο να παράγει βασικές καλλιέργειες όπως το καλαμπόκι ή το σιτάρι, τότε θα μπορούσαν να υπάρξουν σοβαρές διατροφικές συνέπειες. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι σοβαρότερες συνέπειες θα ήταν στη τροφή και στην επάρκεια του νερού, παράγοντες που στο παρελθόν έχουν οδηγήσει σε πολέμους και μαζική μετανάστευση. Η έκθεση αναφέρει ότι, φυσικά, οι φτωχότεροι άνθρωποι στον κόσμο θα επηρεαστούν χειρότερα. Αν και το αποτύπωμα άνθρακα των φτωχότερων δισεκατομμυρίων ανθρώπων στη Γη είναι περίπου το 3% του παγκόσμιου αποτυπώματος, το ποσοστό απώλειας ζωής αναμένεται να είναι 500 φορές μεγαλύτερο στην Αφρική από ό,τι στις πλούσιες χώρες. Παρά τις όποιες βελτιώσεις στην υγεία, 10 εκατομμύρια παιδιά πεθαίνουν κάθε χρόνο, περισσότερα από 200 εκατομμύρια παιδιά κάτω των πέντε δεν αναπτύσσονται όπως πρέπει, 800 εκατομμύρια άνθρωποι πεινούν και 1.500 εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν καθαρό πόσιμο νερό. Όλα αυτά τα πράγματα θα μπορούσαν να επιδεινωθούν πολύ, προσθέτει η έκθεση.
Το μήνυμα από την έκθεση δεν ήταν, παρόλα αυτά, εντελώς αρνητικό. Οι εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα θα ενθάρρυνε τους ανθρώπους να μειώσουν τη χρήση των οχημάτων και εάν αυτό τους ωθούσε να περπατούν περισσότερο και να χρησιμοποιούν ποδήλατο για τις μετακινήσεις τους, θα μπορούσε να μειώσει τα επίπεδα άγχους, την παχυσαρκία, τις καρδιακές και πνευμονικές παθήσεις καθώς και τους κινδύνους εγκεφαλικού επεισοδίου. Οι χώρες σε όλο τον κόσμο πρέπει να δράσουν άμεσα για να επιβραδύνουν και τελικά να αντιστρέψουν την κλιματική αλλαγή. Αυτό σημαίνει μείωση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων και εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. τη μετάβαση στις καθαρές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την προετοιμασία των κρατών για τον επιθυμητό βαθμό της κλιματικής αλλαγής που θα προκύψει βελτιώνοντας τις υποδομές της δημόσιας υγείας, τον έλεγχο των ασθενειών και τις δυνατότητες αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.
Φωτεινή Πουρνάρα