Σύκα, από την εποχή των πρωτοπλάστων μέχρι σήμερα

Τα σύκα πιστεύεται ότι είναι από τα πρώτα τρόφιμα που καλλιεργήθηκαν ποτέ. Απολιθώματα που βρέθηκαν κοντά στην Ιεριχώ της Ιορδανίας, έδειξαν ότι τα σύκα καλλιεργήθηκαν πριν από το σιτάρι, το κριθάρι και τα όσπρια.  Η συκιά είναι το πρώτο δέντρο που αναφέρεται στην Βίβλο, εξ ου και το φύλλο συκής των πρωτοπλάστων. Καλλιεργήθηκαν για πρώτη φορά στην Αίγυπτο από όπου μεταφέρθηκαν στην Κρήτη και την υπόλοιπη Ελλάδα, γύρω στο 1500 π.Χ. και αποτέλεσαν βασικό τρόφιμο στην παραδοσιακή τους διατροφή. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες οι αθλητές συνήθιζαν να καταναλώνουν σύκα για να ενδυναμώσουν τον οργανισμό τους.  

Οφέλη για την υγεία

Αν και τα σύκα ίσως έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, είναι θρεπτικά και αν προσέχουμε το πόσα καταναλώνουμε, μπορούν να αποτελέσουν μέρος μιας οποιασδήποτε δίαιτας. Περιέχουν πολυφαινόλες που έχουν αντιοξειδωτική δύναμη και συμβάλλουν στην καταπολέμηση του οξειδωτικού στρες. Είναι επίσης πλούσια σε φυτικές ίνες, οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν στη ρύθμιση του εντέρου, να συμβάλουν στην κορεσμό, να μειώσουν τη χοληστερόλη και να ρυθμίσουν την πείνα.

Συχνά χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της δυσκοιλιότητας, καθώς οι ίνες μπορεί να έχουν καθαρτικά αποτελέσματα. Έχει αποδειχθεί ότι οι φυτικές ίνες μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Τα σύκα περιέχουν πηκτίνη, η οποία είναι διαλυτή ίνα. Όταν οι ίνες μετακινούνται μέσω της πεπτικής οδού, ξεπλένουν την υπερβολικά συσσωρευμένη χοληστερόλη και τη μεταφέρουν για να εξαλειφθεί από το σώμα. Ως διαλυτή ίνα, η πηκτίνη από τα φρούτα διεγείρει επίσης τις υγιείς κινήσεις του εντέρου και αποτρέπει ορισμένους τύπους κοιλιακών καρκίνων όπως του παχέος εντέρου.

Επιπλέον, τα σύκα είναι μια καλή πηγή βιταμίνης Κ, καλίου και μαγνησίου. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι πλούσιες σε κάλιο δίαιτες μπορούν να βοηθήσουν στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Είναι χαμηλά σε νάτριο και κορεσμένα λιπαρά. Τα σύκα είναι ένα μοναδικά θρεπτικό φρούτο, καθώς έχουν την υψηλότερη ποσότητα ασβεστίου από οποιοδήποτε άλλο και 100 γραμμάρια αποξηραμένων σύκων περιέχουν το 16% της ημερήσιας συνιστώμενης ποσότητας. Μια μελέτη του 2016 έδειξε ότι τα φύλλα της συκιάς όταν γίνονται τσάι μπορεί να είναι χρήσιμα για τη θεραπεία του διαβήτη. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι τα επίπεδα ινσουλίνης και το σωματικό βάρος των παχύσαρκων αρουραίων με διαβήτη τύπου 2 μειώθηκαν όταν ήπιαν το τσάι αυτό. Τα ευρήματα αυτά είναι ενδιαφέροντα, δεδομένου ότι ο τα ίδια τα σύκα περιέχουν αρκετά σάκχαρα, οπότε χρειάζονται περισσότερες έρευνες για το θέμα. Η Αμερικανική Ένωση Διαβήτη συνιστά την κατανάλωση σύκων ως θεραπεία υψηλής περιεκτικότητας σε ίνες που βοηθά στην προώθηση του λειτουργικού ελέγχου του διαβήτη. Είναι πλούσια σε κάλιο, το οποίο βοηθά στη ρύθμιση της ποσότητας ζάχαρης που απορροφάται από τον οργανισμό μετά τα γεύματα. Οι μεγάλες ποσότητες καλίου μπορούν να εξασφαλίσουν ότι οι αιχμές και οι πτώσεις του σακχάρου στο αίμα είναι λιγότερο συχνές. Τα σύκα έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο και χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, επομένως είναι μια τέλεια άμυνα κατά των επιδράσεων της υπέρτασης.

Τα αποξηραμένα σύκα περιέχουν φαινόλη, ωμέγα-3 και ωμέγα-6 λιπαρά οξέα. Αυτά τα λιπαρά οξέα μειώνουν τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου. Επιπλέον, τα φύλλα της συκιάς έχουν ανασταλτικό αποτέλεσμα στα τριγλυκερίδια, με αποτέλεσμα ο συνολικός τους αριθμός να μειώνεται. Τα τριγλυκερίδια είναι ένας άλλος σημαντικός παράγοντας πίσω από διάφορες καρδιακές παθήσεις. Οι φυσικές χημικές ουσίες στα φύλλα των σύκων καθιστούν το τσάι από αυτά ιδανικό συστατικό που έχει συνταγογραφηθεί ευρέως για διάφορες αναπνευστικές καταστάσεις όπως η βρογχίτιδα και το άσθμα. Εδώ και αιώνες, τα σύκα συνιστώνται ως ένας τρόπος για τη μείωση των σεξουαλικών δυσλειτουργιών. Η πραγματική τους δράση ως αφροδισιακό είναι αμφισβητήσιμη, αλλά η τεράστια ποσότητα πολύτιμων βιταμινών και μετάλλων που περιέχουν είναι ίσως ο λόγος για την ώθηση ενέργειας και αντοχής που προσφέρουν.

Είναι πλούσια σε ασβέστιο, το οποίο είναι ένα από τα πιο σημαντικά συστατικά στην ενίσχυση των οστών και στη μείωση του κινδύνου οστεοπόρωσης. Περιέχουν επίσης φώσφορο, γεγονός που ενθαρρύνει τον σχηματισμό και την ανάπτυξη των οστών. Το υψηλό περιεχόμενο κολλώδους ουσίας στα σύκα βοηθά στην επούλωση και την προστασία του πονόλαιμου. Η καταπραϋντική φύση αυτών των φρούτων και των φυσικών τους χυμών μπορεί να ανακουφίσει τον πόνο και την πίεση στις φωνητικές χορδές.

Προφυλάξεις

Όταν κόβετε φρέσκα σύκα από το δένδρο μπορεί να παραχθεί μια μικρή ποσότητα «γάλακτος» από το κοτσάνι. Μερικοί άνθρωποι έχουν μια αλλεργία σε αυτό το λευκό υγρό και πρέπει να φορούν γάντια όταν μαζεύουν σύκα. Αυτό το υγρό δεν υπάρχει στο ίδιο το φρούτο, αλλά μόνο στο στέλεχος. Τα σύκα περιέχουν επίσης οξαλικά, μια χημική ουσία που μπορεί να προκαλέσει πέτρες της νεφρικής και της χοληδόχου κύστης όταν υπάρχει σε περίσσεια στο σώμα. Τα σύκα δεν περιέχουν μεγάλη ποσότητα, αν και τα άτομα με υπάρχοντα νεφρικά προβλήματα πρέπει να τα καταναλώνουν με μέτρο.

Αποξηραμένα vs φρέσκων σύκων: προσοχή στις μερίδες

Τα αποξηραμένα φρούτα περνούν από μια διαδικασία αφυδάτωσης και χάνουν την περιεκτικότητά τους σε νερό. Αυτό συρρικνώνει τα φρούτα και συνήθως σημαίνει ότι μπορείτε να τρώτε λιγότερα αποξηραμένα φρούτα και να παίρνετε την ίδια ποσότητα θερμίδων και ζάχαρης που βρίσκονται στα φρέσκα. Για παράδειγμα, ένα μεγάλο ξερό σύκο είναι πολύ μικρότερο σε βάρος από το φρέσκο. Ωστόσο, έχει την ίδια ποσότητα θερμίδων, υδατανθράκων και ζάχαρης και γι’αυτό πιθανότατα θα αισθανθείτε πιο γεμάτοι όταν φάτε ένα φρέσκο φρούτο.  Ανάλογα με το μέγεθος και τον τύπο (ξερό ή φρέσκο), ένα σύκο μπορεί να περιέχει από 5 έως 12 γραμμάρια υδατανθράκων και 3 έως 9 γραμμάρια ζάχαρης. Έχουν επίσης υψηλό γλυκαιμικό δείκτη που σημαίνει ότι αυξάνουν τα σάκχαρα στο αίμα ταχύτερα από τις τροφές που έχουν χαμηλότερους γλυκαιμικούς δείκτες. Απολαύστε λοιπόν τα σύκα, αλλά με μέτρο, ειδικά όταν πρόκειται για αποξηραμένα.

Φωτεινή Πουρνάρα