Είναι οι παχύσαρκοι άνθρωποι πιο καταθλιπτικοί;

Υπάρχει ένας πολύ γνωστός συσχετισμός μεταξύ της παχυσαρκίας και της κατάθλιψης, αλλά η αιτιώδης σχέση είναι δύσκολο να καταγραφεί. Πρόσφατα, ερευνητές δημοσίευσαν ευρήματα που δείχνουν ότι το υπερβολικό βάρος μπορεί να προκαλέσει άμεσα κατάθλιψη, ειδικά στις γυναίκες.

Η παχυσαρκία και η κατάθλιψη είναι σημαντικά παγκόσμια προβλήματα υγείας. Σύμφωνα με τους συντάκτες της τελευταίας έρευνας, κοστίζουν την παγκόσμια οικονομία τρισεκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο. Προηγούμενες μελέτες έχουν παρατηρήσει ότι η κατάθλιψη εμφανίζεται συχνά σε άτομα που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Ωστόσο, παρατηρητικές μελέτες δεν μπόρεσαν να αποδείξουν εάν η παχυσαρκία προκαλεί κατάθλιψη, καθώς υπάρχουν πολλοί αντικρουόμενοι παράγοντες που πρέπει να εξεταστούν. Για παράδειγμα, η παχυσαρκία είναι ένας παράγοντας κινδύνου για μια σειρά νοσημάτων και έτσι η αντιμετώπιση άλλων προβλημάτων υγείας αυξάνει την πιθανότητα κατάθλιψης και όχι η παχυσαρκία. Ορισμένοι ερευνητές έχουν υποστηρίξει ότι η σχέση μπορεί να είναι αντίστροφη: η κατάθλιψη να αποτελεί κίνδυνο για την παχυσαρκία. Άλλοι πιστεύουν ότι η κατάθλιψη και η παχυσαρκία επιδεινώνουν η μια την άλλη. Για παράδειγμα, η παχυσαρκία μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση της κατάθλιψης αρχικά, αλλά μόλις παρουσιαστούν συμπτώματα κατάθλιψης, είναι πιθανόν να επιδεινώσουν την παχυσαρκία, καθιστώντας πιο δύσκολη την άσκηση.

Διαβάστε επίσης: 
Τροφές που μας φτιάχνουν τη διάθεση

Για να κατανοήσουν καλύτερα αυτή την περίπλοκη σχέση, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Exeter στο Ηνωμένο Βασίλειο ένωσαν τις δυνάμεις τους με επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Νότιας Αυστραλίας και δημοσίευσαν τα ευρήματά τους στο International Journal of Epidemiology. "Η παχυσαρκία και η κατάθλιψη είναι παγκόσμια προβλήματα υγείας που έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη ζωή και κοστίζουν στις υπηρεσίες υγείας", εξηγεί η επικεφαλής συγγραφέας Dr. Jess Tyrrell. "Εδώ και πολύ καιρό γνωρίζουμε ότι υπάρχει μια σχέση μεταξύ των δύο, όμως δεν είναι σαφές εάν η παχυσαρκία προκαλεί κατάθλιψη ή αντίστροφα, καθώς και το αν ένα άτομο είναι υπέρβαρο από μόνο του ή τα σχετικά προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει μπορούν να του προκαλέσουν κατάθλιψη".

Η μελέτη χρησιμοποίησε τα γενετικά δεδομένα για να ελέγξει την αιτιώδη συνάφεια μεταξύ της παχυσαρκίας και της κατάθλιψης. Η ομάδα ήθελε να καταλάβει εάν ένας υψηλότερος δείκτης μάζας σώματος (BMI) σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης χωρίς την παρουσία άλλων συνθηκών υγείας. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν γενετικά και ιατρικά δεδομένα από 48.000 άτομα με κατάθλιψη και τα πέρασαν από περισσότερους από 290.000 ελέγχους, καθιστώντας τη συγκεκριμένη μελέτη την μεγαλύτερη στο είδος της για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος μέχρι σήμερα.

Συνολικά, όπως αναμενόταν, ένας υψηλότερος BMI συσχετίστηκε με μεγαλύτερες πιθανότητες κατάθλιψης. Αυτή η σχέση ήταν ισχυρότερη στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες, επιβεβαιώνοντας προηγούμενα ευρήματα. Οι γυναίκες με υψηλό BMI είχαν 21% μεγαλύτερο κίνδυνο, σε σύγκριση με 8% στους άνδρες. Διερευνώντας άτομα με προδιάθεση στην παχυσαρκία αλλά χωρίς αυτά που τους προδιαθέτουν σε μεταβολικές καταστάσεις, όπως ο διαβήτης (ευνοϊκό μεταβολικό προφίλ) οι ερευνητές θα μπορούσαν να διαχωρίσουν την ψυχολογική συνιστώσα της παχυσαρκίας. Στην ανάλυσή τους, έλαβαν υπόψη τους μια σειρά μεταβλητών που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα αποτελέσματα, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικοοικονομικής θέσης, της κατανάλωσης αλκοόλ, του καπνίσματος και της σωματικής δραστηριότητας.

Διαβάστε και αυτό: 
Οι παχύσαρκοι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να υποκύψουν στο κάπνισμα

Διαπίστωσαν ότι τα άτομα με ευνοϊκό μεταβολικό προφίλ ήταν εξίσου πιθανό να αναπτύξουν κατάθλιψη όπως τα ως άτομα με παχυσαρκία που φέρουν γονίδια τα οποία προδιαθέτουν για την ανάπτυξη μεταβολικών συνθηκών. Αυτή η επίδραση ήταν πιο έντονη στις γυναίκες. Για να ελέγξουν διπλά τα ευρήματά τους, έλαβαν επίσης δεδομένα από την Κοινοπραξία Ψυχιατρικής Γονιδιωματικής. Και η δεύτερη ανάλυση τους έδωσε παρόμοια αποτελέσματα, προσθέτοντας περαιτέρω βάρος στα συμπεράσματά τους.

Ωστόσο, η σχέση μεταξύ της παχυσαρκίας και της κατάθλιψης είναι πολύπλοκη και παραμένουν ερωτήματα. Όπως αναφέρουν οι συγγραφείς, "δεν έχουμε αποκλείσει μια πιθανή αμφίδρομη αιτιατή σχέση μεταξύ του υψηλότερου ΒΜΙ και της κατάθλιψης. Απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να διερευνηθεί ο αιτιώδης ρόλος της κατάθλιψης στον δείκτη μάζας σώματος και την παχυσαρκία". Επειδή η κατάθλιψη και η παχυσαρκία μπορούν να έχουν βαθιές επιπτώσεις για τους ανθρώπους και την κοινωνία γενικότερα, η επιστημονική προσοχή θα συνεχίσει να είναι στραμμένη στην διερεύνηση των μεταξύ τους δεσμών. Ενώ δεν μπορούμε να αλλάξουμε το DNA μας, η τακτική άσκηση και η υγιεινή διατροφή μπορούν να μας βοηθήσουν να επιτύχουμε ή να διατηρήσουμε ένα υγιές βάρος και επίσης να βοηθήσουν τα άτομα με κατάθλιψη.

Φωτεινή Πουρνάρα

Πηγές: exeter.ac.uk, unisa.edu.au