Έτοιμες, κομμένες σαλάτες, πόσο πραγματικά ασφαλείς είναι;

Όλοι μας θα θέλαμε να πιστέψουμε ότι όλα όσα μπορούμε να αγοράσουμε στο σουπερμάρκετ είναι ασφαλή. Και αυτές οι ψιλοκομμένες, έτοιμες σαλάτες λένε ότι είναι προ-πλυμένες και μάλιστα τρεις φορές, σωστά; Αν έχετε παρακολουθήσει διάφορες ειδήσεις και μελέτες κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας περίπου, ίσως τουλάχιστον να διστάσετε λίγο πριν βάλετε μερικές σακούλες από τα προσυσκευασμένα μείγματα σαλάτας στο καρότσι σας την επόμενη φορά που θα πάτε στο σουπερμάρκετ. Συχνά, δυσάρεστες λεπτομέρειες των επιδημιών τροφικής δηλητηρίασης που εντοπίστηκαν σε μολυσμένο σπανάκι ή φυλλώδη πράσινα λαχανικά είναι στα πρωτοσέλιδα και τα αποτελέσματα μερικές φορές είναι εκατοντάδες περιπτώσεις ασθένειας και, δυστυχώς, ακόμη και κάποιοι θάνατοι. Στην Ευρώπη τυποποιημένες σαλάτες σε διάφορες χώρες αμφισβητήθηκαν σοβαρά για την ποιότητά τους καθώς περιείχαν υψηλά βακτηριακά φορτία όταν πέρασαν από διάφορες αναλύσεις.

Οι κομμένες σαλάτες είναι πιο ευάλωτες στον πολλαπλασιασμό των παθογόνων μικροοργανισμών όπως η σαλμονέλα, το E.Coli και η λιστέρια. Ακόμη κι αν έχουν πλυθεί, είναι πολύ πιθανόν να περιέχουν ακόμη μικρόβια, που πολλαπλασιάζονται και εξαπλώνονται κατά τη διαδικασία της κοπής. Πρόσφατα, επιστήμονες από το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Αξιολόγησης Κινδύνου (BfR) και το Ινστιτούτο Julius Kühn (JKI), ανακάλυψαν ανθεκτικά στα αντιβιοτικά βακτήρια σε συσκευασμένες, έτοιμες σαλάτες. Οι ερευνητές αγόρασαν 24 συσκευασίες ανάμικτης σαλάτας με ρόκα και κόλιαντρο από κάποια σούπερ μάρκετ στη Γερμανία και σε κάθε μεμονωμένο δείγμα βρήκαν βακτήρια coli ανθεκτικά στο αντιβιοτικό της τετρακυκλίνης. Αν και τα περισσότερα μικρόβια βρέθηκαν σε χαμηλές συγκεντρώσεις, τα ανθεκτικά αυτά γονίδια θα μπορούσαν να μεταφερθούν με την κατανάλωσή τους και σε άλλους μικροοργανισμούς, ακόμα και παθογόνους, στο έντερο προειδοποιεί η επικεφαλής της μελέτης Kornelia Smalla από το Ινστιτούτο Julius Kühn of Braunschweig. Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό mBio.

"Η κατανάλωση σαλατών, παρά τα οφέλη τους για την ανθρώπινη υγεία, αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο ως πηγή βακτηρίων που προκαλούν ασθένειες, είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά ή φέρουν γονίδια ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά", γράφουν οι ερευνητές. Ως αποδεικτικά στοιχεία, αναφέρουν επιδημίες ασθενειών στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, όπως η επιδημία EHEC (enterohemorrhagic Escherichia coli) στη Γερμανία το 2011. Η μόλυνση των σαλατών μπορεί να γίνει μετά τη συγκομιδή ή ακόμα και από τα χωράφια, για παράδειγμα μέσω των οργανικών λιπασμάτων, του εδάφους, του ανέμου, της άρδευσης ή της άγριας πανίδας. Πολλά μικρόβια είναι επίσης ανθεκτικά σε άλλα αντιβιοτικά. Η ομάδα της Smalla αναζήτησε μικρόβια ανθεκτικά στην τετρακυκλίνη, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται ευρέως στην κτηνοτροφία. Τα ζώα αποβάλλουν τόσο τα ανθεκτικά βακτήρια όσο και το δραστικό συστατικό, το οποίο μπορεί στη συνέχεια να φτάσει στα χωράφια μέσω της κοπριάς ως λίπασμα. Σε όλα τα δείγματα, οι ερευνητές ανακάλυψαν κολοβακτηρίδια ανθεκτικά στην τετρακυκλίνη. Πολλά από αυτά τα μικρόβια ήταν επίσης ανθεκτικά και σε άλλες κατηγορίες αντιβιοτικών. Οι σαλάτες μπορεί να είναι ένα πρόσφορο έδαφος για κολοβακτηρίδια που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά, σημειώνουν οι ερευνητές. Αν και τα βακτήρια είναι γενικά αβλαβή, έχουν την ικανότητα να ανταλλάσσουν μεταξύ τους γενετικά συστατικά, ακόμη και μεταξύ διαφορετικών ειδών. Οι ειδικοί μιλούν για οριζόντια μεταφορά γονιδίων.

Παρόλο που οι σαλάτες περιέχουν μόνο μικρές ποσότητες βακτηρίων, η Smalla τονίζει ότι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί γιατί η συγκέντρωση μπορεί να αυξηθεί σημαντικά γρήγορα, για παράδειγμα όταν αποθηκεύεται σε ένα μη ψυχρό μέρος. Ωστόσο, τα βακτήρια στα φρέσκα προϊόντα δεν είναι βασικά ένα πρόβλημα: μπορείτε να βρείτε από ένα έως δέκα εκατομμύρια βακτήρια ανά γραμμάριο σαλάτας. Τα φυσικά μικροβιοκτόνα είναι σημαντικά για τη γεύση. «Δεν θέλουμε μια απολυμασμένη σαλάτα», αναφέρει η Smalla. Το BfR σχολίασε επίσης: "Αυτές οι ενοχλητικές ενδείξεις για τα λαχανικά έχουν παρόμοια αποτελέσματα και σε άλλα τρόφιμα", εξηγεί ο Πρόεδρος της Andreas Hensel. "Και αυτό είναι τώρα μια προτεραιότητα για τον κίνδυνο της υγείας των καταναλωτών".

Γενικά, τα ωμά φρούτα και λαχανικά και τα φρέσκα βότανα θα πρέπει να πλυθούν καλά με πόσιμο νερό πριν από την κατανάλωση, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος κατάποσης παθογόνων ή ανθεκτικών βακτηρίων. Βασικά, η BfR συμβουλεύει τις έγκυες γυναίκες και τα άτομα των οποίων το ανοσοποιητικό σύστημα είναι εξασθενημένο λόγω γήρατος, ασθένειας ή φαρμάκων να μην καταναλώνουν προσυσκευασμένες σαλάτες αλλά να προτιμούν να τις προετοιμάζουν και να τις κόβουν μόνοι τους, αφού τις πλύνουν σχολαστικά πριν.

Φωτεινή Πουρνάρα