Η ΕΕ προσανατολίζεται στην απαγόρευση των δέκα πιο επιβλαβών πλαστικών μιας χρήσης

Τα απορρίμματα των ωκεανών αποτελούν σημαντικό ζήτημα και η προστασία της θαλάσσιας άγριας πανίδας έχει καταστεί προτεραιότητα από την ΕΕ. Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι τώρα στον Ειρηνικό Ωκεανό σχηματίζεται ένα κομμάτι πλαστικών αποβλήτων, αποτελούμενο κυρίως από πλαστικά δοχεία και συσκευασίες, καθώς και από δίχτυα και εξοπλισμό αλιείας. Οι αναφορές έδειξαν ακόμη ότι μικροπλαστικά σωματίδια εντοπίζονται στο Νότιο Ωκεανό, σε σημείο το οποίο βρίσκεται στα 1700 περίπου μίλια από την πλησιέστερη κατοικημένη γη.

Υπό το πρίσμα αυτής της συνεχιζόμενης ανησυχίας για το περιβάλλον, η ΕΕ πρότεινε σε συνεδρίασή της στις 28 Μαΐου να επεκτείνει τους ισχύοντες κανονισμούς της σχετικά με το πλαστικό, σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης του θέματος. Η νέα πρόταση απαγορεύει όλα τα πλαστικά μιας χρήσης. Επί του παρόντος δεν υπάρχει προθεσμία ωστόσο, αξιωματούχοι πιέζουν να ψηφιστεί ο νόμος στο άμεσο μέλλον - αν και εξακολουθεί να χρειάζεται την έγκριση όλων των κρατών μελών και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Το εκτελεστικό τμήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στοχεύει στα προϊόντα που απαντώνται συχνότερα στις παραλίες και τις θάλασσες της ηπείρου που μαζί αντιπροσωπεύουν το 70% των θαλάσσιων απορριμμάτων. "Τα πλαστικά απόβλητα είναι αναμφισβήτητα ένα μεγάλο ζήτημα και οι Ευρωπαίοι πρέπει να δράσουν από κοινού για να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα, επειδή τα πλαστικά απορρίμματα καταλήγουν στον αέρα μας, στο έδαφός μας, στους ωκεανούς μας και στα τρόφιμά μας", δήλωσε ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Frans Timmermans . "Σε παγκόσμιο επίπεδο, αυτή είναι η πιο φιλόδοξη και ολοκληρωμένη νομική πρόταση που απευθύνεται στα θαλάσσια σκουπίδια. Μπορούμε να δείξουμε το δρόμο. Θα πρέπει να πρωτοστατήσουμε για το καλό του περιβάλλοντός μας, για την υγεία μας αλλά και να το μετατρέψουμε σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την Ευρώπη", πρόσθεσε ο Timmermans.

Οι προτεινόμενοι κανόνες είναι προσαρμοσμένοι για τα διάφορα προϊόντα. Για παράδειγμα, τα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης με άμεσα διαθέσιμες εναλλακτικές λύσεις θα απαγορευτούν από την αγορά. Αυτό ισχύει για τις μπατονέτες, τα μαχαιροπίρουνα, τα πιάτα, τα καλαμάκια, τους αναδευτήρες των ποτών και τα καλαμάκια στήριξης των μπαλονιών και όλα θα πρέπει να κατασκευάζονται από πιο βιώσιμα υλικά. Πλαστικά δοχεία αναψυκτικών μιας χρήσης θα επιτρέπονται στην αγορά μόνο εφόσον το πώμα ή το καπάκι τους δεν αποσπάται. Για τα προϊόντα χωρίς απλή εναλλακτική λύση, συμπεριλαμβανομένων των δοχείων και των συσκευασιών τροφίμων (π.χ. σακούλες τσιπς και γλυκών), αποτσίγαρων, υγρομάντηλων, μπαλονιών και ελαφριών πλαστικών σακουλών, το σχέδιο είναι να περιορίσουν τη χρήση τους με ανάλογους στόχους μείωσης και να ωθήσουν τους κατασκευαστές να βρουν λύσεις για τον περιορισμό της ρύπανσης από τα προϊόντα τους.

Σύμφωνα με την πρόταση, οι κατασκευαστές θα βοηθήσουν στην κάλυψη του κόστους διαχείρισης και καθαρισμού των αποβλήτων, καθώς και στην εφαρμογή σαφών ετικετών που θα καθοδηγούν τον τρόπο με τον οποίο τα απόβλητα θα πρέπει να διατίθενται με ασφάλεια. Επιπλέον, οι κατασκευαστές θα λάβουν κίνητρα για την ανάπτυξη λιγότερο ρυπογόνων εναλλακτικών λύσεων για τα προϊόντα τους. Ομοίως, οι παραγωγοί πλαστικών αλιευτικών εργαλείων, που αντιπροσωπεύουν το 27% του συνόλου των απορριμμάτων, θα πρέπει να καλύψουν το κόστος της συλλογής αποβλήτων από τις λιμενικές εγκαταστάσεις υποδοχής και τη μεταφορά και επεξεργασία τους, καθώς και την κάλυψη του κόστους των μέτρων ευαισθητοποίησης. Δυστυχώς, τα πλαστικά από τα οποία είναι κατασκευασμένα τα περισσότερα δίχτυα στους ωκεανούς σήμερα χρειάζονται περίπου 600 χρόνια για να αποσυντεθούν. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει επίσης ως στόχο τα 28 κράτη μέλη της να συλλέξουν το 90% των πλαστικών μπουκαλιών των ποτών μιας χρήσης μέχρι το 2025.Αυτά τα νέα μέτρα, αν εφαρμοστούν, θα αποτρέψουν 3,4 εκατομμύρια τόνους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, θα αποφευχθούν περιβαλλοντικές ζημίες ύψους 22 δισ. Ευρώ έως το 2030 και θα εξοικονομήσουν τα προβλεπόμενα 6,5 δισ. Ευρώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις της επιτροπής.

Τα μέτρα χρειάζονται έγκριση από τα κράτη μέλη και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε τα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ να «αντιμετωπίσουν αυτό το θέμα ως πρώτης προτεραιότητας και να φέρουν απτά αποτελέσματα πριν από τις εκλογές του Μαΐου 2019». Η οδηγία επαινέθηκε από διάφορες περιβαλλοντικές οργανώσεις. Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος στις 5 Ιουνίου, η Επιτροπή θα ξεκινήσει επίσης μια πανευρωπαϊκή εκστρατεία ευαισθητοποίησης για να επισημάνει τις επιλογές των καταναλωτών και το ρόλο του καθενός από εμάς στην καταπολέμηση της ρύπανσης από πλαστικά και από θαλάσσια απορρίμματα. Η αντιμετώπιση βεβαίως των θαλάσσιων απορριμμάτων που παράγονται στην ΕΕ αποτελεί ένα μόνο μέρος της εικόνας σε παγκόσμιο επίπεδο. Ωστόσο, αναλαμβάνοντας ηγετικό ρόλο, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορεί να προωθήσει καλύτερα αλλαγές σε παγκόσμιο επίπεδο, μέσω των ομάδων G7 και G20 και της εφαρμογής των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.

Φωτεινή Πουρνάρα

Πηγές: europeanscientist.com, theguardian.com