Το φαγητό που επιλέγουμε να φάμε θα μπορούσε να μειώσει την αλλαγή του κλίματος

Οι αλλαγές στη διατροφή έχουν κατά καιρούς προταθεί ως ένας τρόπος για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο σύστημα των τροφίμων, αλλά μέχρι σήμερα στις Η.Π.Α. έχουν γίνει λίγες έρευνες σχετικά με το πόσο προσιτό οικονομικά θα ήταν κάτι τέτοιο καθώς και το ποιες θα ήταν οι δυνατότητες επιλογής τροφίμων με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

Η μελέτη διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο Tufts και πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες μαζί με τα Κέντρα Zwick και UConn Rudd, τη Σχολή Επιστημών και Πολιτικής Διατροφής Friedman του Tufts, την Υπηρεσία Οικονομικών Ερευνών του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ και το Πανεπιστήμιο του Μιζούρι. Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Food Policy. Ο πρωταρχικός παράγοντας που συμβάλλει στην αλλαγή του κλίματος θεωρείται ότι είναι οι εκπομπές θερμοκηπίου.

Τι είναι οι εκπομπές θερμοκηπίου;

Τα αέρια θερμοκηπίου είναι μια ομάδα ενώσεων που είναι ικανές να παγιδεύουν θερμότητα (μεγάλου μήκους κύματος ακτινοβολία) στην ατμόσφαιρα, διατηρώντας τη γήινη επιφάνεια θερμότερη από ότι θα ήταν αν δεν υπήρχαν. Αυτά τα αέρια είναι η θεμελιώδης αιτία του φαινομένου του θερμοκηπίου. Αυξήσεις στην ποσότητα των αερίων ενισχύει το φαινόμενο του θερμοκηπίου που δημιουργεί την υπερθέρμανση του πλανήτη και κατά συνέπεια την αλλαγή του κλίματος. Οι επιστήμονες αποδίδουν την τρέχουσα ατμοσφαιρική θέρμανση σε ανθρώπινες δραστηριότητες οι οποίες έχουν αυξήσει την ποσότητα των αερίων που περιέχουν άνθρακα στην ανώτερη ατμόσφαιρα και σε αυξημένες ποσότητες μικροσκοπικών σωματιδίων στην χαμηλότερη ατμόσφαιρα.

Επισκόπηση της μελέτης

Η συντάκτρια της μελέτης, Rebecca Boehm, μεταδιδακτορική συνεργάτης του Πανεπιστημίου του Connecticut, διατύπωσε μια εκτίμηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που δημιουργούνται από τις αγορές τροφίμων των ΗΠΑ. Η ερευνητική ομάδα αξιολόγησε πώς η επιλογή/αγορά των τροφίμων αυτών επηρεάζει την κλιματική αλλαγή. Η έρευνα περιελάμβανε τον εντοπισμό των αλλαγών στη διατροφή που θα οδηγούσαν σε μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τα τρόφιμα που καλλιεργούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πολύ λίγες μελέτες στο παρελθόν έχουν αξιολογήσει τη σκοπιμότητα και την οικονομική προσιτότητα των τροφίμων με χαμηλή περιεκτικότητα σε άνθρακα ή του τρόπου με τον οποίο η κατανάλωση αυτών των τροφίμων μπορεί να επηρεάσει την αλλαγή του κλίματος.

Αξιολογήθηκε το αποτέλεσμα της αύξησης των αγορών φυτικών πρωτεϊνών, αντί των ζωικών προϊόντων, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν ο περιορισμός των ζωικών τροφών θα συμβάλει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Αυτή ήταν η πιο ολοκληρωμένη μελέτη σχετικά με τη σχέση μεταξύ των αγορών τροφίμων στις ΗΠΑ και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Τι είναι οι εκπομπές άνθρακα;

Οι εκπομπές άνθρακα είναι η συνολική ποσότητα των αερίων θερμοκηπίου που παράγονται για την υποστήριξη των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Ο ποιοτικός αριθμός εκφράζεται συνήθως σε ισοδύναμους τόνους διοξειδίου του άνθρακα (CO2). Όταν κάποιος π.χ. οδηγεί αυτοκίνητο, ο κινητήρας καίει το καύσιμο και εκπέμπει CO2, το ποσό εξαρτάται από την κατανάλωση καυσίμου του οχήματος σε συνδυασμό με τη συνολική απόσταση οδήγησης.

Τι παράγει το υψηλότερο επίπεδο εκπομπών θερμοκηπίου;

Η Boehm αναφέρει ότι : "Διαπιστώσαμε ότι τα νοικοκυριά που δαπανούν μεγαλύτερο μέρος του εβδομαδιαίου προϋπολογισμού τους για τρόφιμα σε βοδινό, κοτόπουλο, χοιρινό κρέας και άλλα ζωικά προϊόντα, δημιουργούν περισσότερες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Η μελέτη μας δείχνει ότι η ενθάρρυνση των καταναλωτών να κάνουν επιλογές τροφίμων που είναι χαμηλότερες σε εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μπορεί να κάνει μια πραγματική διαφορά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής».

Στη μελέτη, οι αγορές τροφίμων αντιπροσώπευσαν το 16% των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στις ΗΠΑ το 2013. Η δραστηριότητα στο σπίτι και τις επιχειρήσεις αποτελούσε μόνο το 12% των εκπομπών θερμοκηπίου και η βιομηχανική δραστηριότητα (όπως οι διαδικασίες παραγωγής) αντιπροσώπευαν το 21% . Οι ερευνητές συγκέντρωσαν στοιχεία σχετικά με τις αγορές τροφίμων στις ΗΠΑ, διαμορφώνοντας τα πρότυπα αγορών των νοικοκυριών σε ένα εργαλείο της Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA) το οποίο σχεδιάστηκε για τον υπολογισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων σε κάθε στάδιο, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης, της παραγωγής και της μεταφοράς των τροφίμων. "Η μελέτη αυτή αποτελεί σημαντική πρόοδο στην κατανόηση της συμβολής των αμερικανικών διατροφικών επιλογών στις κλιματικές αλλαγές", δήλωσε η Boehm.

Ευρήματα μελέτης

Τα παρακάτω τρόφιμα βρέθηκαν να παράγουν ένα ποσοστό των συνολικών εκπομπών του θερμοκηπίου :

• Το κόκκινο κρέας διαπιστώθηκε ότι παράγει το μεγαλύτερο ποσοστό, 21%
• Τα φρέσκα λαχανικά και τα πεπόνια ήταν στη 2η θέση, με 11%
• Η βιομηχανία τυριών με 10%
• Το γάλα, το γιαούρτι και το βούτυρο (και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα) πήραν την τελευταία θέση, με 7% μόνο.

Τα νοικοκυριά είναι υπεύθυνα για τις υψηλότερες εκπομπές θερμοκηπίου

"Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι πολλές από τις ευκαιρίες για φιλικές προς το περιβάλλον διαιτητικές αλλαγές παρουσιάζονται στα νοικοκυριά τα οποία έχουν τους περισσότερους πόρους", δήλωσε ο Sean B, ένας από τους επιστήμονες που συνέβαλαν στην μελέτη. "Οι αλλαγές στην κατανάλωση τροφίμων σε αυτά τα νοικοκυριά θα μπορούσαν να μειώσουν τα αέρια του θερμοκηπίου κατά ένα δυσανάλογο ποσό". "Για πρώτη φορά, η μελέτη μας δείχνει τη συσχέτιση μεταξύ των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που παράγονται από το σύστημα τροφίμων, των τρόπων κατανάλωσης των τροφίμων μέσα στην οικογένεια και των κοινωνικοδημογραφικών χαρακτηριστικών", ανέφερε η Boehm. "Αυτά τα ευρήματα μπορούν να συμβάλλουν στη συζήτηση σχετικά με το ποια τρόφιμα και ποιες δίαιτες μπορούν να μειώσουν αποτελεσματικότερα τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από το σύστημα τροφίμων, δίνοντας παράλληλα στοιχεία στις εκπαιδευτικές προσπάθειες για την ενθάρρυνση μιας χαμηλής σε εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα δίαιτες στον πληθυσμό των ΗΠΑ".

Φωτεινή Πουρνάρα

Πηγές: now.tufts.edu, earth.com