Γιατί οι έφηβοι αγωνίζονται να ελέγξουν το βάρος τους;

Σύμφωνα με το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών το 20% περίπου των εφήβων ηλικίας 12-19 ετών είναι παχύσαρκοι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η εφηβική παχυσαρκία αποτελεί δυστυχώς παγκόσμια μάστιγα. Οι παχύσαρκοι έφηβοι είναι πιο πιθανό να έχουν προδιαβήτη, μια κατάσταση κατά την οποία τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα δείχνουν ένα υψηλό κίνδυνο για την ανάπτυξη διαβήτη. Μπορούν επίσης να παρουσιάσουν μεγαλύτερα ποσοστά προβλημάτων στα οστά και τις αρθρώσεις, άπνοια ύπνου, κοινωνικά και ψυχολογικά προβλήματα καθώς και μεγαλύτερες πιθανότητες για καρδιαγγειακές παθήσεις, όπως υψηλή χοληστερόλη ή υψηλή αρτηριακή πίεση. 

Μετά από μελέτη που διήρκεσε 12 χρόνια και δημοσιεύθηκε στο International Journal of Obesity, παρατηρήθηκε ότι όταν τα αγόρια και τα κορίτσια φθάνουν στην εφηβεία, υπάρχει μια ραγδαία μείωση του αριθμού των θερμίδων που καίνε όταν βρίσκονται σε κατάσταση ηρεμίας. Το εύρημα αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις προσδοκίες αύξησης των θερμίδων που καίγονται κατά την περίοδο της απότομης ανάπτυξης των εφήβων και μπορεί ίσως να εξηγήσει γιατί πολλοί νέοι γίνονται παχύσαρκοι σε αυτό το στάδιο της ζωής τους. 

Ο καθηγητής Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Exeter της Βρετανίας, Terry Wilkin και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν ότι οι έφηβοι ηλικίας 15 χρόνων έκαιγαν 400-500 λιγότερες θερμίδες ανά ημέρα - μια μείωση της τάξης του 25% - σε κατάσταση ηρεμίας από ό, τι όταν ήταν 10 χρονών. Ωστόσο, παρατηρήθηκε εκ νέου αύξηση στη καύση των θερμίδων από την ηλικία των 16 και μετά. Ένα άλλο βασικό εύρημα της μελέτης ήταν ότι τα παιδιά ασκούνται λιγότερο στη διάρκεια της εφηβείας, κάτι που προσθέτει επίσης επιπλέον θερμίδες και μπορεί να συμβάλει στην παχυσαρκία. Η μείωση της σωματικής δραστηριότητας είναι ιδιαίτερα σημαντική στα κορίτσια (περίπου κατά 1/3) από τις ηλικίες 7-16 ετών.

"Η παιδική παχυσαρκία και ο διαβήτης είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας αναφορικά με την υγεία», λέει ο Wilkin. «Τα ευρήματά μας μπορεί να εξηγήσουν γιατί οι έφηβοι προσθέτουν υπερβολικό βάρος στην εφηβεία, και θα μπορούσαν να βοηθήσουν στις αντίστοιχες στρατηγικές αντιμετώπισης."  

Οι θερμίδες δαπανώνται είτε μέσω της σωματικής δραστηριότητας είτε μέσω των φυσικών διαδικασιών του οργανισμού όπως η σκέψη, το να διατηρείται το αίμα ζεστό, και η λειτουργία της καρδιάς, του συκωτιού και των νεφρών - διαδικασίες που καίνε περίπου 1.600 θερμίδες ανά ημέρα κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Θα περίμενε κανείς ότι ο αριθμός των θερμίδων που καίγονται θα αυξάνεται με το μέγεθος του σώματος.  Αντίθετα, η ερευνητική ομάδα σημείωσε μείωση των θερμίδων που καίγονται κατά τη διάρκεια της εφηβείας - από την ηλικία των 10 ετών και  πάνω – κάτι που προκαλεί έκπληξη στους ερευνητές, δεδομένου ότι η εφηβεία είναι μια περίοδος ταχείας ανάπτυξης και, κατά συνέπεια, θεωρητικά, χρησιμοποιούνται περισσότερες θερμίδες.

Προηγούμενη έρευνα από τον καθ. Wilkin έδειξε ότι τα παιδιά είναι πιο πιθανό να κερδίσουν βάρος κατά τη διάρκεια δύο σταδίων της ανάπτυξής τους - μία φορά στην παιδική ηλικία και μια πάλι στην εφηβεία. Ενώ εκείνη της παιδικής ηλικίας θα μπορούσε δυνητικά να οφείλεται στις γονικές αποφάσεις διατροφής και τις επιλογές στον τρόπο ζωής, η εξήγηση για την περίοδο της εφηβείας δεν ήταν εφικτή μέχρι τώρα. «Θα μπορούσε να οφείλεται στο ότι έχουμε μεγαλώσει προσπαθώντας να διαφυλάσσουμε τις θερμίδες ώστε να εξασφαλίσουμε ότι θα έχουμε αρκετές για την υποστήριξη των σωματικών αλλαγών κατά τη διάρκεια της εφηβείας.  Στην εφηβεία όμως έχουμε επαρκείς θερμίδες κάθε μέρα και η μείωση των καύσεων σημαίνει υπερβολική αύξηση του σωματικού βάρους» σημειώνει ο καθηγητής.