Πρόπολη για την προστασία της πόλης των μελισσών

Η πρόπολη χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο από τις μέλισσες για να παρατάξει τις κυψέλες τους και να σφραγίσει ρωγμές ή τρύπες. Έχει φυσικές ιδιότητες που διατηρούν το εσωτερικό της κυψέλης απαλλαγμένο από μολυσματικούς παράγοντες. Το εσωτερικό της κυψέλης είναι πιο αποστειρωμένο ακόμη και από ένα σύγχρονο χειρουργείο. 

Ο Αριστοτέλης χρησιμοποιούσε την πρόπολη ως θεραπευτικό μέσο για πολλές διαφορετικές νόσους, και ο Πλίνιος για την αντιμετώπιση φλεγμονών του δέρματος. Σε κάποιες νευρικές διαταραχές, μέσα αντιμετώπισης με βάση την πρόπολη έχουν δώσει καλά αποτελέσματα. Σε πιο σύγχρονες εποχές, ένα βάλσαμο κατασκευασμένο από πρόπολη και βαζελίνη χρησιμοποιούνταν στον πόλεμο για την καταπολέμηση των επιμολύνσεων των τραυμάτων. Ρώσοι και Πολωνοί ερευνητές ανακάλυψαν ότι η πρόπολη είναι αποτελεσματική εναντίον του βακίλου της φυματίωσης, και εξίσου αποτελεσματική εναντίον ορισμένων ειδών μυκήτων ανθεκτικών στις συνήθεις θεραπείες, όπως η Candida.

Η πρώτη ύλη της πρόπολης είναι ρητινώδεις εκκρίσεις από τους οφθαλμούς και τον φλοιό ορισμένων δέντρων. Οι συλλέκτριες πρόπολης με τα σαγόνια τους μαζεύουν αυτές τις εκκρίσεις και με τη βοήθεια των δύο πρώτων ζευγών των ποδιών τους τα μεταφέρουν εναλλάξ στα καλαθάκια της γύρης που βρίσκονται στο τρίτο ζεύγος ποδιών. Επιστρέφοντας στην κυψέλη άλλες μέλισσες θα παραλάβουν την πρόπολη και θα προσθέσουν κερί και δικές τους εκκρίσεις και το έτοιμο προϊόν θα χρησιμοποιηθεί άμεσα. Ο μελισσοκόμος για να μαζέψει την πρόπολη τοποθετεί ειδική σήτα και αναγκάζει τις μέλισσες να την γεμίσουν ώστε να πάρει καθαρή πρόπολη, την οποία θα διαθέσει είτε ακατέργαστη, είτε σε βάμμα (εκχύλιση σε αιθυλική αλκοόλη).

Υπολογίζεται ότι η πρόπολη περιέχει πάνω από 300 διαφορετικές ουσίες. Η σύνθεσή της ποικίλλει ανάλογα με τη χλωρίδα της περιοχής από την οποία τη συλλέγουν οι μέλισσες. Η ευρωπαϊκή πρόπολη περιέχει τις παρακάτω κατηγορίες ουσιών: Ρητίνες 45-55% (φλαβονοειδή, φαινολικά οξέα, τερπένια, κ.α.), Κερί και λιπαρά οξέα 25-35%, Αιθέρια έλαια 10%, Γύρη 5% (πρωτεΐνες, ελεύθερα αμινοξέα), Άλλες οργανικές ουσίες και μέταλλα 5% (κετόνες, λακτόνες, κινόνες, στεροειδή, βενζοϊκό οξύ και εστέρες, βιταμίνες, σάκχαρα).

Η πρόπολη χρησιμοποιείται για δυο χιλιετίες τουλάχιστον από την παραδοσιακή ιατρική πολλών λαών και, πριν μερικές δεκαετίες, ανακαλύφθηκε εκ νέου από τη δυτική ιατρική και κτηνιατρική. Μεταξύ 1980 και 1995 δημοσιεύτηκαν περισσότερα από 350 επιστημονικά άρθρα για τις ευεργετικές δράσεις της πρόπολης από επιστήμονες 31 χωρών. Πλέον δημοσιεύονται περισσότερα από 300 επιστημονικά άρθρα το χρόνο. Σήμερα η πρόπολη χρησιμοποιείται ευρέως ως φάρμακο, είτε ως αυτούσιο σκεύασμα, είτε ως συστατικό άλλων σκευασμάτων, λόγω των πολλών θεραπευτικών ιδιοτήτων της.