Βιταμίνη Β1 ή θειαμίνη

Η θειαμίνη, επίσης γνωστή ως βιταμίνη Β1, είναι μία από τις οκτώ βασικές βιταμίνες του συμπλέγματος Β που έχει πολλές σημαντικές λειτουργίες σε όλο τον οργανισμό.  Της έχουν δοθεί διάφορα ονόματα από την ανακάλυψή της όπως το ανευρίνη και,  από το 2000, το θειαμίνη.  Χρησιμοποιείται από σχεδόν όλα τα κύτταρα του σώματος και είναι υπεύθυνη για τη μετατροπή της τροφής σε ενέργεια. Είναι μια απαραίτητη θρεπτική ουσία, μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη που όλοι οι ιστοί του σώματος χρειάζονται για να λειτουργούν σωστά. Ήταν η πρώτη βιταμίνη Β που ανακάλυψαν οι επιστήμονες και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το όνομά της φέρει τον αριθμό 1.

Σημαντικές πηγές

Υπάρχουν υψηλές συγκεντρώσεις βιταμίνης Β1 στα εξωτερικά στρώματα και στα φύτρα των δημητριακών, καθώς και στη μαγιά, το βόειο και χοιρινό κρέας, το συκώτι, τους ξηρούς καρπούς, τους καρπούς ολικής άλεσης και τα όσπρια. Άλλες τροφές που την περιέχουν είναι το κουνουπίδι, το μαρούλι, το σπανάκι, οι ντομάτες, οι μελιτζάνες, τα λαχανάκια Βρυξελλών, τα πορτοκάλια, τα αυγά, οι πατάτες, τα σπαράγγια, το κέιλ και η μελάσα. Τα δημητριακά πρωινού και τα προϊόντα που παρασκευάζονται με λευκό αλεύρι ή λευκό ρύζι μπορούν να εμπλουτιστούν με βιταμίνη Β. Το ζέσταμα, το μαγείρεμα και η επεξεργασία των τροφίμων, καθώς και το βράσιμό τους στο νερό, καταστρέφουν τη θειαμίνη επειδή είναι υδατοδιαλυτή. Η μακροχρόνια ψύξη την καταστρέφει επίσης. Μια μερίδα εμπλουτισμένου δημητριακού πρωινού παρέχει 1,5 χιλιοστόγραμμα (mg) θειαμίνης, ποσότητα περισσότερη από το 100% της ημερήσιας συνιστώμενης δόσης. Μια φέτα ψωμί ολικής αλέσεως περιέχει 0,1 mg ή 7% της καθημερινής απαίτησης ενώ το τυρί, το κοτόπουλο και τα μήλα δεν περιέχουν θειαμίνη. Ο ανθρώπινος οργανισμός χρειάζεται συνεχή τροφοδότηση με βιταμίνη Β1, επειδή δεν αποθηκεύεται στο σώμα.

Οφέλη

Η βιταμίνη Β1 βοηθά στην πρόληψη επιπλοκών στο νευρικό σύστημα, στον εγκέφαλο, στους μυς, στην καρδιά, στο στομάχι και στα έντερα. Συμμετέχει επίσης στη ροή των ηλεκτρολυτών μέσα και έξω από τα μυϊκά και νευρικά κύτταρα. Συμβάλει στην πρόληψη ασθενειών όπως το beriberi, το οποίο επιφέρει διαταραχές στην καρδιά, τα νεύρα και το πεπτικό. Στην ιατρική χορηγείται σε άτομα με περιφερική νευρίτιδα,  ελκώδη κολίτιδα, επίμονη διάρροια και μειωμένη όρεξη. Μερικοί αθλητές χρησιμοποιούν θειαμίνη για να βελτιώσουν την απόδοσή τους. Άλλες καταστάσεις υγείας στις οποίες τα συμπληρώματα θειαμίνης μπορεί να βοηθήσουν περιλαμβάνουν:

AIDS, πληγές, καταρράκτης, γλαύκωμα και άλλα προβλήματα όρασης, παρεγκεφαλιδικό σύνδρομο,  καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, διαβητικό άλγος, άγχος, καρδιακή ασθένεια, νεφρική νόσος σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, ναυτία, εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Πόση βιταμίνη Β1 χρειαζόμαστε;

Στις ΗΠΑ, η συνιστώμενη ημερήσια δόση θειαμίνης (RDA) που λαμβάνεται από το στόμα είναι 1,2 mg για τους άνδρες και 1,1 mg για γυναίκες ηλικίας άνω των 18 ετών. Οι έγκυες ή οι θηλάζουσες γυναίκες οποιασδήποτε ηλικίας πρέπει να καταναλώνουν 1,4 mg ημερησίως.

Ποιος κινδυνεύει από έλλειψη Β1;

Τα άτομα με κακή ή ελλειπή διατροφή, καρκίνο, ναυτίες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, μετά από βαριατρική χειρουργική επέμβαση και αιμοκάθαρση βρίσκονται σε κίνδυνο ανεπάρκειας θειαμίνης. Επίσης, οι άνθρωποι που καταναλώνουν τακτικά μεγάλες ποσότητες αλκοόλ μπορεί να έχουν ανεπάρκεια, καθώς δεν απορροφούν τη θειαμίνη από το φαγητό τους. Το σύνδρομο Wernicke-Korsakoff είναι μια διαταραχή που επηρεάζει άτομα με χρόνιο αλκοολισμό. Συνδέεται με την έλλειψη θειαμίνης και μπορεί να είναι θανατηφόρος αν δεν αντιμετωπιστεί. Άλλες ασθένειες, όπως ο HIV, μπορούν να μειώσουν την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια της βιταμίνης Β1.

Παρενέργειες και αλληλεπιδράσεις

Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας πριν χρησιμοποιήσετε συμπληρώματα βιταμίνης Β1 μαζί ή ως υποκατάστατο των τροφίμων. Το τσάι και ο καφές περιέχουν τανίνες, χημικές ουσίες που μπορεί να αλληλεπιδράσουν με τη θειαμίνη, καθιστώντας πιο δύσκολη την απορρόφησή της. Ορισμένες από τις χημικές ουσίες των ωμών οστρακοειδών και των ψαριών μπορούν να καταστρέψουν τη θειαμίνη και ενδεχομένως να οδηγήσουν σε ανεπάρκεια εάν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες. Το μαγείρεμα καταστρέφει αυτές τις χημικές ουσίες, αλλά καταστρέφει και τη θειαμίνη.

Φωτεινή Πουρνάρα