Είναι τελικά η διαλειματική νηστεία καλύτερη από άλλες μεθόδους απώλειας βάρους;

Αυτό ήταν το ερώτημα στο οποίο οι επιστήμονες από το Γερμανικό Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο (DKFZ) και το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Χαϊδελβέργης βάλθηκαν να δώσουν απάντηση στη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα έρευνα για τη διαλείπουσα νηστεία. Η μελέτη με τίτλο HELENA δημοσιεύθηκε στην αμερικανική επιστημονική επιθεώρησης Clinical Nutrition. Τα ευρήματά τους μπορεί τόσο να εκπλήξουν όσο και να απογοητεύσουν μερικούς.

Για εκείνους που δεν είναι εξοικειωμένοι με τη διαλείπουσα νηστεία, πρόκειται για μια διατροφική μέθοδο που έχει γίνει μια εξαιρετικά δημοφιλής τάση υγείας και φυσικής κατάστασης τα τελευταία χρόνια. Η βασική αρχή αυτής της διατροφικής προσέγγισης είναι να εναλλάσσονται περίοδοι νηστείας με κύκλους κατανάλωσης τροφής. Η προσκόλληση σε μια διαλείπουσα νηστεία δεν αποτελεί πραγματικά μια «δίαιτα» με την παραδοσιακή έννοια, καθώς η μέθοδος δεν προκαθορίζει τα τρόφιμα που πρέπει να καταναλωθούν, αλλά το πότε να τα φάμε. Όπως και οι συμβατικές δίαιτες, ωστόσο, περιλαμβάνει περιορισμό θερμίδων (αυτό επιτυγχάνεται στη φάση των περιόδων νηστείας).

Υπάρχουν πολλές παραλλαγές διαλείπουσας νηστείας, οι οποίες είτε χωρίζουν την ημέρα ή την εβδομάδα σε περιόδους νηστείας και κατανάλωσης. Έτσι, για παράδειγμα, όταν ακολουθείτε τη μέθοδο 16:8, μπορείτε να τρώτε μέσα σε ένα διάστημα οκτώ ωρών την ημέρα και στη συνέχεια να νηστεύετε για 16 ώρες (απλά παραλείποντας το πρωινό ή μεταφέροντάς το αργά το μεσημέρι), ανάλογα με την ώρα του τελευταίου γεύματος την προηγούμενη ημέρα. Εναλλακτικά, μπορεί κανείς να νηστέψει για δύο ολόκληρες μέρες και στη συνέχεια να ακολουθήσει μια ισορροπημένη διατροφή χωρίς να ανησυχεί για τους περιορισμούς τις υπόλοιπες ημέρες, γνωστή και ως μέθοδος 5:2. Ή κάποιος μπορεί να νηστεύει σε εναλλασσόμενες ημέρες, τρώγοντας μόνο ένα γεύμα κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών της «νηστείας» και στη συνέχεια να απολαμβάνει το φαγητό χωρίς περιορισμούς τις άλλες ημέρες.

Τα οφέλη της διαλείπουσας νηστείας αναφέρονται σε πολλά βιβλία αυτοβοήθειας και ιστότοπους, υποσχόμενα απώλεια βάρους χωρίς την επίφοβη γιο-γιο επίδραση της δίαιτας καθώς και τις συνεχείς μεταβολικές αλλαγές στον οργανισμό αλλά και άλλα πολλά οφέλη για την υγεία. Ενώ οι λίγες μικρές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν πριν από την HELENA αποκάλυψαν σημαντικές θετικές επιδράσεις στη μεταβολική υγεία, η Γερμανική Εταιρεία Διατροφής (DGE) εξακολουθεί να προειδοποιεί ότι η διαλείπουσα νηστεία δεν είναι κατάλληλη για μακροχρόνια ρύθμιση του βάρους και δεν υπάρχουν ακόμη επαρκή επιστημονικά στοιχεία που να διαβεβαιώνουν για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις αυτής της μεθόδου δίαιτας. Δεν συνιστάται επίσης για όλους. Ενώ μπορεί να είναι επωφελής για άτομα με προχωρημένο διαβήτη και για όσους ακολουθούν φαρμακευτική αγωγή για διαβήτη, οι έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες και τα άτομα με ιστορικό ανορεξίας ή βουλιμίας θα πρέπει να συζητήσουν αυτή τη διατροφική μέθοδο με το γιατρό τους πριν ξεκινήσουν.

Παρ 'όλα αυτά, οι μέχρι τώρα μελέτες σχετικά με την διαλείπουσα νηστεία και τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν, κέντρισε το ενδιαφέρον της Ruth Schübel της DKFZ και των συναδέλφων της από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Χαϊδελβέργης, οι οποίοι αμφισβήτησαν το εάν τα ίδια αποτελέσματα θα μπορούσαν να επιτευχθούν σε μια μεγαλύτερη ομάδα ασθενών για μεγάλο χρονικό διάστημα. Για το λόγο αυτό, η ομάδα ξεκίνησε την έρευνα HELENA και εξέτασε 150 υπέρβαρους και παχύσαρκους μη καπνιστές ηλικίας 35 έως 65 ετών για περίοδο ενός έτους. Κατά την έναρξη της μελέτης οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν τυχαία σε τρεις ομάδες:

• μια συμβατική ομάδα δίαιτας με 20% περιορισμό στις προσλαμβάνουσες καθημερινές θερμίδες
• μια ομάδα διαλείπουσας νηστείας 5:2 που θα κατανάλωνε 20% λιγότερες θερμίδες ακολουθώντας αυτή τη μέθοδο κάθε εβδομάδα
• μια ομάδα ελέγχου που δεν ακολούθησε μια συγκεκριμένη δίαιτα αλλά, όπως και όλοι οι άλλοι συμμετέχοντες, είχε μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή σύμφωνα με τις συστάσεις της Γερμανικής Εταιρείας Διατροφής.

Η μελέτη περιελάμβανε μια αρχική φάση 12 εβδομάδων κατά τη διάρκεια της οποίας οι ομάδες προσχώρησαν στη αντίστοιχη μέθοδο, ακολουθούμενη από μια φάση συντήρησης 12 εβδομάδων και μια φάση παρακολούθησης 26 εβδομάδων στην οποία οι ερευνητές κατέγραψαν την κατάσταση και το βάρος της υγείας των συμμετεχόντων. Μαγνητικές απεικονίσεις χρησιμοποιήθηκαν για τον προσδιορισμό των αλλαγών στην κατανομή του σωματικού βάρους σε κάθε συμμετέχοντα. Οι μεταβολικές τιμές, οι βιοδείκτες και οι γονιδιακές δραστηριότητες παρακολουθήθηκαν επίσης.

Από τα δεδομένα που συλλέχθηκαν, η ομάδα διαπίστωσε ότι οι βελτιώσεις στην υγεία που βίωσαν ήταν οι ίδιες τόσο για την ομάδα διαλείπουσας νηστείας όσο και για την ομάδα με τις περιορισμένες θερμίδες. Και οι δύο ομάδες έχασαν επίσης σωματικό βάρος και λίπος γύρω από τη μέση και την κοιλιά όπως και από το συκώτι. Δεν υπήρχαν διαφορές στις μεταβολικές τιμές, τους βιοδείκτες ή τις γονιδιακές δραστηριότητες μεταξύ των δύο ομάδων. Ενώ η μελέτη δεν επιβεβαίωσε μεγάλο μέρος της δημοσιότητας που περιβάλλει διαλείπουσα νηστεία, έδειξε ότι αυτή η μέθοδος δεν είναι λιγότερο ευεργετική από άλλες συμβατικές μεθόδους απώλειας βάρους. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με τον επικεφαλής επιστήμονα της μελέτης, Tilman Kühn, κάποιοι βρήκαν ευκολότερο να είναι πολύ πειθαρχημένοι δύο φορές την εβδομάδα αντί να καταμετρούν θερμίδες και να περιορίζουν τον εαυτό τους καθημερινά. Πρόσθεσε ότι για να διατηρηθεί η απώλεια βάρους που επιτυγχάνεται με τη διαλείπουσα νηστεία, οι άνθρωποι πρέπει να αλλάξουν μόνιμα ακολουθώντας μια ισορροπημένη, θερμιδικά ελεγχόμενη δίαιτα.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι πολλές μέθοδοι απώλειας βάρους μπορούν να οδηγήσουν σε ένα πιο υγιές βάρος και ότι ο κάθε άνθρωπος πρέπει να βρει εκείνο το διατροφικό σχέδιο που λειτουργεί καλύτερα για αυτόν και να επιμείνει σε αυτό. Αν κάποιος αισθάνεται την ανάγκη να χάσει μερικά κιλά, δεν υπάρχει μόνο ένας τρόπος να το κάνει. Η επιλογή μιας αξιόπιστης διατροφικής μεθόδου που βασίζεται σε μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή η οποία ταυτόχρονα είναι ελκυστική και εύκολη ώστε να την ακολουθήσει πιστά, αποδεικνύεται ότι είναι το κλειδί για την επιτυχία.

Φωτεινή Πουρνάρα