Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ έχει διαφορετικές επιδράσεις στον ανδρικό και γυναικείο εγκέφαλο

Η περιστασιακή κατανάλωση αλκοόλ με υπερβολικό ρυθμό μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα συνδέεται φυσικά με πολλά προβλήματα υγείας. Οι επιστήμονες σε όλο τον κόσμο έχουν επανειλημμένα τονίσει πως η καταστροφική αυτή συνήθεια μπορεί να έχει επιπτώσεις σε πολλά από τα όργανα του ανθρώπινου οργανισμού, ειδικά στον εγκέφαλο, ωστόσο οι διάφορες μελέτες που έχουν γίνει δεν έχουν εξετάσει πώς ακριβώς επηρεάζονται οι εγκέφαλοι των διαφορετικών φύλων.

Στη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Frontiers in Genetics, διαπιστώθηκε ότι η επανειλημμένη περιστασιακή κατανάλωση αλκοόλ τροποποιεί πολλά μοριακά μονοπάτια στον επικλινή πυρήνα (nucleus accumbens), μια περιοχή του εγκεφάλου που συνδέεται με τον εθισμό. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα γονίδια που σχετίζονται με τη σηματοδότηση των ορμονών και την ανοσολογική λειτουργία επηρεάζονται στα θηλυκά ποντίκια, ενώ τα γονίδια που σχετίζονται με τη σηματοδότηση των νεύρων επηρεάζονται στα άρρενα τρωκτικά.

Η επικεφαλής ερευνήτρια Δρ Deborah Finn, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Υγείας και Επιστήμης του Oregon και η ομάδα της έκαναν προσομοίωση της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ σε ποντίκια με την παροχή αλκοόλης ως μόνης πηγής ενυδάτωσης για τα τρωκτικά. Μια ομάδα αρσενικών και θηλυκών ποντικών είχε επτά διαλείπουσες περιόδους κατάχρησης και στη συνέχεια ένα μήνα αποχής από το αλκοόλ. Μια άλλη ομάδα αρσενικών και θηλυκών ποντικών έπιναν μόνο νερό. Οι ερευνητές έβαζαν κατά διαστήματα τα ποντίκια να πατούν σε βρώμικους θαλάμους ώστε να τους προκαλέσουν στρες. Προηγούμενη έρευνα έχει δείξει ότι με τον τρόπο αυτό αυξάνονται τα επίπεδα της κροτικοστερόνης (μιας ορμόνης στρες) τόσο στα αρσενικά όσο και στα θηλυκά ποντίκια και προκαλούνται  συμπεριφορικές και φυσιολογικές αποκρίσεις  παρόμοιες με αυτές που παρατηρούνται μετά από τραυματικό στρες στους ανθρώπους. Πριν και μετά την έκθεση των ποντικών στο βρώμικο πάτωμα, τους προσφέρθηκαν δύο δοχεία με ποτά για να πιουν, το ένα περιείχε αλκοόλ και το άλλο νερό. Κάθε δοχείο ήταν εφοδιασμένο με ένα "lickometer", μια συσκευή που κατέγραψε τόσο την ποσότητα όσο και τη συχνότητα της κατανάλωσης. Οι ερευνητές βρήκαν νευροχημικές και φυσιολογικές διαφορές ανάμεσα στα άρρενα και θηλυκά ποντίκια, εκτός από τις αλλαγές στη συμπεριφορά κατανάλωσης αλκοόλ.

Η Finn δήλωσε: «Εξετάσαμε την επίδραση της επανειλημμένης κατανάλωσης αλκοόλ στην έκφραση των 384 γονιδίων που προσδιορίστηκαν προηγουμένως ως σημαντικά στον εθισμό και τις διαταραχές της διάθεσης». Η μελέτη διαπίστωσε ότι από το σύνολο των 106 γονιδίων που ελέγχονται από την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, μόνο 14 επηρεάστηκαν τόσο στα άρρενα όσο και στα θηλυκά τρωκτικά. Επίσης, βρήκαν ότι μόνο 4 από αυτά τα 14 γονίδια ρυθμίστηκαν με τον ίδιο τρόπο και τα 30 πιο σημαντικά γονίδια που επηρεάστηκαν από την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ σε κάθε φύλο διέφεραν σημαντικά. "Δείξαμε ότι χειραγωγώντας με φάρμακα ένα μονοπάτι και στα δύο φύλα το οποίο επηρεαζόταν μόνο από την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ στα άρρενα δεν μείωσε την κατανάλωση στα θηλυκά. Η υπερβολική κατανάλωση μειώθηκε μόνο στα αρσενικά », εξήγησε η Finn.

Παρόλο που η έρευνα διεξήχθη με τη χρήση ποντικών, θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιδρούν τόσο στο υπερβολικό αλκοόλ όσο και στο τραυματικό άγχος. Σημαντικά στοιχεία από προηγούμενες μελέτες δείχνουν ότι οι άνδρες και οι γυναίκες επηρεάζονται διαφορετικά τόσο από το άγχος όσο και από το αλκοόλ. Γενικά, οι άνδρες φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη ανοχή στο αλκοόλ από τις γυναίκες και αυτό δεν έχει να κάνει μόνο από τη διαφορά στο σωματικό βάρος. Για παράδειγμα, οι άνδρες μπορούν να μεταβολίζουν το οινόπνευμα γρηγορότερα από τις γυναίκες επειδή το σώμα τους παράγει περισσότερα ένζυμα που διασπούν το αλκοόλ στο ήπαρ. Οι γυναίκες αναπτύσσουν επίσης προβλήματα που συνδέονται με το αλκοόλ, όπως καρδιακές παθήσεις, ηπατική και εγκεφαλική βλάβη μετά από λιγότερα χρόνια μεγάλης κατανάλωσης αλκοόλ σε σύγκριση με τους άνδρες

Η Δρ Finn και η ομάδα της σημείωσαν ότι η συνεκτίμηση του φύλου μπορεί να είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη πιθανών θεραπειών για την αντιμετώπιση της κατάχρησης του αλκοόλ. Τα νέα ευρήματα αξίζει να εξεταστούν όταν παρέχεται θεραπεία σε κάποιον που έχει διαγνωστεί με διαταραχή χρήσης οινοπνεύματος, λένε οι συγγραφείς. Οι θεραπείες και οι παρεμβάσεις έχουν τη δυνατότητα να είναι πιο αποτελεσματικές εάν προσαρμόζονται ανάλογα με το αν ο ασθενής είναι άνδρας ή γυναίκα. Η ερευνητική ομάδα ελπίζει να μπορέσει μελλοντικά να προσδιορίσει εάν αυτές οι αλλαγές γονιδιακής έκφρασης αντιστοιχούν επίσης σε συμπεριφορικές ή και φυσιολογικές διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα.

Φωτεινή Πουρνάρα