Ενεργός άνθρακας: μαύρη δύναμη ή απλά μύθος;

Εξαιτίας αυτής της λειτουργίας του, κάποιοι υγιεινιστές τον έχουν κάνει κομμάτι της καθημερινότητάς τους και τον έχουν αναδείξει σε νέα μόδα. Πόσο όμως επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αυτή η νέα τάση; To itrofi.gr αναζήτησε την αλήθεια πίσω από τον μύθο.

Τι είναι

Ο άνθρακας μπορεί να μοιάζει βρώμικος, αλλά μια νέα τάση ισχυρίζεται ότι αποτελεί ένα πραγματικό αποτοξινωτικό για το σώμα, μέσα και έξω. Φτιάχνεται από ξύλο, κέλυφος καρύδας ή άλλα οργανικά υλικά που περνούν από ειδική επεξεργασία με ένα αέριο που καθιστά τον άνθρακα εξαιρετικά πορώδη. Στη συνέχεια μπορεί να απορροφά ενώσεις και χημικές ουσίες που έρχονται σε επαφή με αυτόν. Στα νοσοκομεία η χρήση ενεργού άνθρακα σε μεγάλες ποσότητες γίνεται σε άτομα που έχουν πάρει υπερβολική δόση ναρκωτικών ή σε περιπτώσεις σοβαρών δηλητηριάσεων. Η σκόνη του άνθρακα είναι ένα εξαιρετικό συνδετικό υλικό, το οποίο επικολλάται παντού, συμπεριλαμβανομένων και των τοξινών, αποτρέποντάς τες από το να απορροφηθούν.

Οι  ισχυρισμοί για την υγεία

• Διάφορες εταιρίες χρησιμοποιούν τον ενεργό άνθρακα ως συστατικό σε χυμούς από φρούτα και λαχανικά ή σε κάψουλες ως συμπληρώματα υποστηρίζοντας ότι προσφέρει αποτοξίνωση και ενισχύει την υγεία
• Αποτρέπει το hangover
• Λευκαίνει τα δόντια

Τα επιστημονικά δεδομένα

Παρά τους εντυπωσιακούς ισχυρισμούς, το μόνο πράγμα που είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο είναι ότι συνδέεται με φάρμακα όπως η παρακεταμόλη, αν ληφθεί μέσα σε μία ώρα από το φάρμακο. Η μεγάλη επιφάνεια του άνθρακα του επιτρέπει να συνδέεται με την παρακεταμόλη, ενώ είναι ακόμα στο στομάχι, μειώνοντας ως εκ τούτου την ποσότητα του φαρμάκου που απορροφάται στην κυκλοφορία του αίματος και διανέμεται σε όλο το σώμα.

Ο ενεργός άνθρακας δεν συνδέεται με το αλκοόλ. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης δείχνουν ότι το αλκοόλ απορροφάται τόσο γρήγορα στην κυκλοφορία του αίματος που ο άνθρακας δεν προλαβαίνει να επιδράσει. Αυτό σημαίνει ότι η λήψη ενός χαπιού ενεργού άνθρακα μετά ή ακόμα και κατά τη διάρκεια ενός μεθυσιού, δεν θα αποτρέψει ή θα θεραπεύσει ένα hangover. 

Το ίδιο συμβαίνει και με τον ισχυρισμό ότι αποτοξινώνει και ανανεώνει το σώμα αφαιρώντας τις λεγόμενες τοξίνες, καθώς  τα σωματίδια του άνθρακα είναι πολύ μεγάλα για να απορροφηθούν στην κυκλοφορία του αίματος. Ο ενεργός άνθρακας είναι μια ίνα που πηγαίνει κατευθείαν στο έντερο πριν βγει από το σώμα. 

Η ιδέα ότι η λήψη μιας ημερήσιας δόσης ενεργού άνθρακα βελτιστοποιεί την υγεία μάλλον αποτελεί τον μεγαλύτερο μύθο. Στην πραγματικότητα, εάν ληφθεί μέσα σε μια ή δύο ώρες  από ένα γεύμα, μπορεί να μειώσει την απορρόφηση ορισμένων θρεπτικών συστατικών του φαγητού.  

Τέλος, έχει διαπιστωθεί ότι προσθέτοντας λίγο ενεργό άνθρακα σε οδοντόπαστα φαίνεται ότι κάνει τα δόντια να λάμπουν από καθαριότητα. Ωστόσο, οδοντίατροι προειδοποιούν ότι  μπορεί να βλάψει το σμάλτο των δοντιών.