Χύτρα ταχύτητας, σύμμαχος ή εχθρός της σύγχρονης υγιεινής μαγειρικής;

Η ιστορία της

Στην Αξιούπολη βρέθηκε και αποκαταστάθηκε από τους αρχαιολόγους η πρώτη σωζόμενη χύτρα ταχύτητας ηλικίας 2.700 ετών. Έχει μεγάλες διαστάσεις χωρητικότητα περίπου 20 λίτρων και θεωρείται ένα σκεύος υψηλής τεχνολογίας για την εποχή του. Η πρώτη απόπειρα μαγειρέματος υπό πίεση συνέβη το 1679, όταν ο Γάλλος γιατρός και φυσικός, Denis Papin, πρωτοπόρος στον τομέα της εκμετάλλευσης του ατμού, παρουσίασε την εφεύρεσή του, ένα αεροστεγές δοχείο μαγειρέματος- πρόγονο της χύτρας ταχύτητας, που την ονόμασε «χωνευτήρι» αλλά έμεινε γνωστή ως «χύτρα Παπέν». Με το πέρασμα των αιώνων, τα σκεύη αυτά βελτιώνονταν συνεχώς και από το 1930 άρχισαν να μοιάζουν πολύ με τις κατσαρόλες. Το 1940, πήραν τη σημερινή τους μορφή και απέκτησαν τη βαλβίδα ασφαλείας. 

Πώς όμως λειτουργεί η σύγχρονη χύτρα ταχύτητας; 

Επειδή κλείνει ερμητικά, ο παγιδευμένος ατμός αυξάνει την εσωτερική θερμοκρασία και τα υγρά βράζουν σε υψηλότερους βαθμούς από τα κανονικά σκεύη. Η εσωτερική πίεση που ασκείται στο φαγητό, το κάνει πιο ζουμερό και μαλακό και αποτελεί ιδανικό τρόπο μαγειρέματος σκληρών κομματιών κρέατος και εξαιρετική λύση για όσους έχουν λίγο χρόνο στη διάθεσή τους.
Έρευνες έχουν αποδείξει πως για να διατηρηθούν οι βιταμίνες πρέπει να μαγειρεύουμε το φαγητό για μικρό χρονικό διάστημα, με ελάχιστο νερό και σε μικρές θερμοκρασίες. Η χύτρα ταχύτητος, παρότι μαγειρεύει σε υψηλή θερμοκρασία, το κάνει σε ένα "κλειστό" σύστημα, σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα και με ελάχιστο νερό κι έτσι καταφέρνουμε να διατηρήσουμε μεγάλο μέρος των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών και των βιταμινών των τροφίμων. 
Για να έχετε αυτό το όφελος, θα πρέπει να μη βάζετε πολύ νερό στη χύτρα σας. Οι υψηλές θερμοκρασίες σκοτώνουν τους μικροοργανισμούς και μειώνουν μερικές τοξίνες βελτιώνοντας παράλληλα την πεπτικότητα των δημητριακών και οσπρίων καθώς μειώνουν τα φυτικά οξέα και τις λεκτίνες.  Με τη χρήση της χύτρας, κάνουμε πολύ μεγάλη εξοικονόμηση στην ενέργεια. 
Είτε χρησιμοποιούμε ρεύμα, είτε γκάζι, το φαγητό μας θέλει χαμηλή φωτιά και λίγη ώρα, ιδιαίτερα σε τρόφιμα που απαιτούν μεγάλο χρόνο μαγειρέματος όπως τα όσπρια. Μαγειρεύουν σε θερμοκρασίες > 100°C, συνεπώς μειώνουν το χρόνο μαγειρέματος κατά 70% από τις συμβατικές τεχνικές μαγειρικής  Έτσι, ακόμα και αν μας πιέζει ο χρόνος, μπορούμε να ετοιμάσουμε εύκολα ακόμη και τα πιο χρονοβόρα φαγητά.  
Το μαγείρεμα στη χύτρα απαιτεί πολύ λιγότερο αλάτι και μπαχαρικά και επειδή  δεν έρχεται σε επαφή με τον αέρα, δεν οξειδώνεται και άρα κρατάει το χρώμα του. Το φαγητό μαγειρεύεται χωρίς την συνεχή επιστασία σας, χωρίς να λερώνει τις εστίες μαγειρέματος. 
Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στη χρήση και να ακολουθούμε τις οδηγίες του κατασκευαστή. Ποτέ μη τη γεμίζουμε πάνω από τα 2/3 και αν ένα φαγητό βγάζει αφρό, να τη γεμίζουμε μόνο μέχρι τη μέση, καθώς μπορεί να μπλοκαριστεί η βαλβίδα. Να καθαρίζουμε σχολαστικά το καπάκι και το λάστιχο μετά από κάθε χρήση. Να μην τη βουτάμε ποτέ μέσα σε κρύο νερό για να κρυώσει, καθώς αυτό μπορεί να βουλώσει τη βαλβίδα ασφαλείας. Τέλος, να μην την ανοίγουμε ποτέ ενώ ακόμα έχει ατμό μέσα.