Θεραπεία της παχυσαρκίας: μια νέα συνδυαστική στρατηγική αντιμετωπίζει τον υπερβολικό λιπώδη ιστό

Η μελέτη αποκαλύπτει τον περίεργο συνδυασμό που βοηθάει στην καύση του σωματικού λίπους και τη μείωση της όρεξης. Όταν οι υποδοχείς του κρύου στο δέρμα ενεργοποιούνται με τη κολύμβηση σε παγωμένο νερό, το «καφέ λίπος» του σώματος ευαισθητοποιείται και καίει ενέργεια. Συνδυάζοντας το αποτέλεσμα αυτό με έναν άλλο υποδοχέα όπως αυτόν της νικοτίνης, μπορούν επίσης να μειώσουν την όρεξη και να συμβάλουν στην απώλεια βάρους.

Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης βρήκαν έναν τρόπο για να βελτιώσουν το μεταβολισμό σε ποντίκια του εργαστηρίου και να τα κάνουν να χάσουν βάρος, πράγμα που οδήγησε σε μερικά ενδιαφέροντα ευρήματα τα οποία δημοσιεύθηκαν στο Nature Communications. Οι κίνδυνοι της παχυσαρκίας και ο αυξανόμενος επιπολασμός της στον δυτικό κόσμο και στο ήμισυ του ενήλικου πληθυσμού στη Δανία οδήγησαν τους ερευνητές να προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν περαιτέρω το συγκεκριμένο πρόβλημα. Η θεραπεία, που δοκιμάστηκε σε ποντίκια, καίει περισσότερη ενέργεια, καταστέλλει την όρεξη και προκαλεί απώλεια βάρους. 

"Είναι γνωστό εδώ και καιρό ότι η ενεργειακή μας δαπάνη αυξάνεται σε κρύο περιβάλλον. Έτσι το σώμα επιχειρεί να διατηρήσει μια σταθερή θερμοκρασία", σημειώνει ο αναπληρωτής καθηγητής Christoffer Clemmensen από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. Τα θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, έχουν ειδικά λιπαρά κύτταρα για το σκοπό αυτό – το αποκαλούμενο καφέ λίπος - τα οποία ειδικεύονται στη μετατροπή της ενέργειας σε θερμότητα. Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν κάποιες πτυχές της καθημερινής ζωής για να ξεκινήσουν την έρευνά τους για το κατά πόσο θα ήταν σε θέση ή όχι με τη χρήση φαρμάκων να μιμηθούν μερικές από τις επιδράσεις που προκαλούνται από το χειμερινό κολύμπι και το κάπνισμα. Ποια ήταν τα αποτελέσματα; Αποδεικνύεται ότι η αύξηση της ενεργειακής δαπάνης που μπορεί να συμβεί σε ψυχρά περιβάλλοντα και η μειωμένη όρεξη όπως παρατηρείται με την πρόσληψη νικοτίνης - ενεργοποιεί το καφέ λίπος του σώματος, αυτό δηλαδή που καίει την ενέργεια.

Ο Clemmensen σχολίασε περαιτέρω τα ευρήματα: «Προσπαθήσαμε να βρούμε τους μοριακούς μηχανισμούς για τον τρόπο με τον οποίο το κρύο αυξάνει την καύση της ενέργειας, έτσι ώστε να τα αντιγράψουμε σε ένα ιατρικό προϊόν. Βρήκαμε έναν ψυχρό υποδοχέα, τον TRPM8 και προσδιορίσαμε την ουσία icilin που μπορεί να τον ενεργοποιήσει. Ωστόσο, ο ψυχρός υποδοχέας δεν βρίσκεται στο καφέ λίπος. Φαίνεται ότι ο ψυχρός υποδοχέας στην επιφάνεια του δέρματος στέλνει ένα σήμα στον εγκέφαλο που στη συνέχεια ενεργοποιεί το καφέ λίπος μέσω των νευρικών συνδέσεων».

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι τα ποντίκια που χρησιμοποιήθηκαν στην δοκιμή, στην πραγματικότητα, έχασαν βάρος όταν τους χορηγήθηκε icilin, μια χημική ουσία που αύξησε την ενεργειακή τους δαπάνη. Το αποτέλεσμα, ωστόσο, δεν ήταν αρκετά ισχυρό ώστε να «έχει πραγματική επίδραση για τους ασθενείς, ακόμη και αν μπορούσαμε να βελτιστοποιήσουμε το ιατρικό προϊόν», αναφέρει ο Clemmensen. Δηλώνει ότι ο καλύτερος τρόπος για να δημιουργηθεί ένα αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο, πρέπει να επικεντρωθεί στην κατανάλωση λιγότερης τροφής.

Τι ακριβώς όμως είναι αυτό το συνεργατικό αποτέλεσμα στο σωματικό βάρος το οποίο εξετάζουν αυτοί οι επιστήμονες; Δεδομένου ότι τα ευρήματά τους δεν ήταν αρκετά σαφή, άρχισαν να αναζητούν κάτι που θα μπορούσαν να συνδυάσουν με τη θεραπεία της icilin. Το δεύτερο συστατικό της νέας θεραπείας είχε ως στόχο να περιορίσει την όρεξη και έτσι να μειώσει την πρόσληψη τροφής. Εδώ οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα μόριο το οποίο, όπως και η νικοτίνη, ενεργοποιεί τους λεγόμενους νικοτινικούς υποδοχείς ακετυλοχολίνης (nAChRs) στον εγκέφαλο. Αυτοί οι υποδοχείς βρίσκονται σε ειδικά νευρικά κύτταρα στον υποθάλαμο. Όταν ενεργοποιούνται, δημιουργείται μια μεγαλύτερη αίσθηση πληρότητας και η όρεξη μειώνεται. Ωστόσο, στα πειράματά τους, οι ερευνητές δεν χρησιμοποίησαν την μάλλον τοξική νικοτίνη, αλλά το λιγότερο επιβλαβές και πολύ πιο συγκεκριμένο διμεθυλοφαινυλοπιπεραζίνιο (DMPP). Οι δοκιμές προκάλεσαν αύξηση της απώλειας βάρους κατά περίπου 12% σε διάστημα 20 ημερών. Τα ποντίκια είχαν επίσης βελτιωμένο μεταβολισμό και μια απώλεια δυσανεξίας στη γλυκόζη. Ωστόσο, θα απαιτηθούν αρκετές μελέτες για να διαπιστωθεί εάν η συνδυασμένη αυτή θεραπεία έχει την ίδια επίδραση στον άνθρωπο.

Φωτεινή Πουρνάρα